საქართველოს უზენაესი სასამართლო
გ ა ნ ჩ ი ნ ე ბ ა
საქართველოს სახელით
საქმე Nბს-54(კ-20) 29 აპრილი, 2020 წელი
თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემდეგი შემადგენლობა:
ალექსანდრე წულაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ქეთევან ცინცაძე

საქმის განხილვის ფორმა - ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი (მოპასუხე) - საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია

მოწინააღმდეგე მხარე (მოსარჩელე) - სს „...ი“ (შპს „...ის“ უფლებამონაცვლე)

დავის საგანი - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ნაწილობრივ ბათილად ცნობა

გასაჩივრებული განჩინება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 17 აპრილის განჩინება

კასატორის მოთხოვნა - გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღება


აღწერილობითი ნაწილი:

შპს „...მა“ 2016 წლის 26 აგვისტოს სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას, მოპასუხის - საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიმართ და მოითხოვა ამავე კომისიის 2016 წლის 19 ივლისის N486/18 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა იმ ნაწილში, რომლითაც შპს „...ს“ დაეკისრა გაფრთხილება.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 29 სექტემბრის გადაწყვეტილებით შპს „...ის” სარჩელი დაკმაყოფილდა: ბათილად იქნა ცნობილი საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის 2016 წლის 19 ივლისის N486/18 გადაწყვეტილება იმ ნაწილში, რომლითაც შპს „...ს“ დაეკისრა გაფრთხილება. აღნიშნული გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2018 წლის 19 დეკემბრის საოქმო განჩინებით საქმეში შპს „...ის“ უფლებამონაცვლედ ცნობილ იქნა სს „...ი“.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 17 აპრილის განჩინებით საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა. აღნიშნული განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ, რომელმაც გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
კასატორი აღნიშნავს, რომ კომისიისთვის ურთიერთჩართვის ხელშეკრულების არსებობის შესახებ ინფორმაცია ცნობილი გახდა მხოლოდ კომპანიისთვის ხელშეკრულების წარდგენის მოთხოვნის შემდეგ. 2016 წლის 14 აპრილს შპს „...ის“ მიერ კომისიაში CDR-ების (ტრაფიკის თაობაზე ინფორმაციის) წარდგენა არ ნიშნავს, რომ კომისიამ შეიტყო შპს „...სა“ და შპს „...ნს“ შორის არსებული წერილობითი ხელშეკრულების კომისიაში წარუდგენლობის ფაქტის შესახებ. პრაქტიკაში ხშირია შემთხვევები, როდესაც ხელშეკრულების გაფორმების გარეშე აქვთ კომპანიებს ურთიერთჩართვა. კომისიას შეექმნა შთაბეჭდილება, რომ სწორედ ასეთ შემთხვევას ჰქონდა ადგილი. კომისიის მიერ შპს „...ნსისთვის“ ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე ადმინისტრაციული წარმოების პროცესში გამოვლინდა, რომ ამ კომპანიებს შორის წერილობითი ხელშეკრულება არსებობდა. აღნიშნულის თაობაზე შპს „...ნსისათვის“ ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე კომისიის 2016 წლის 30 ივნისის N436/18 გადაწყვეტილებაშიც არის მითითებული. შპს „...ნსისათვის“ ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე ადმინისტრაციული წარმოება დაიწყო კომისიის აპარატის ადმინისტრაციული, საფინანსო და ინფორმაციულ-ანალიტიკური დეპარტამენტების 2016 წლის 13 აპრილის N10/3382-16, 2016 წლის 23 მაისის N7-10/4786-16 და N10/4759-16 სამსახურებრივი ბარათების საფუძველზე. აღნიშნული სამსახურებრივი ბარათი ასახავს მონიტორინგის შედეგებს, რაც თავისთავად არ გულისხმობს, რომ „...ნსა“ და „...ს“ შორის გაფორმებული იყო ურთიერთჩართვის ხელშეკრულება, რომელიც არ იქნა წარდგენილი კომისიაში. მას შემდეგ, რაც პირად საუბრებში განაცხადეს მხარეებმა, რომ წერილობითი ხელშეკრულება აქვთ გაფორმებული, კომისიამ მოითხოვა ამ წერილობითი ხელშეკრულების წარდგენა და აღმოჩნდა, რომ ხელშეკრულება დათარიღებულია 2015 წლის 8 ივნისით. ამდენად, ვიდრე თავად მხარეები არ აცნობებენ კომისიას ხელშეკრულების წერილობით გაფორმების თაობაზე, კომისია აღნიშნულ ინფორმაციას ვერ გადაამოწმებს, მით უფრო, რომ ასეთი ხელშეკრულებისთვის სანოტარო ან სხვა წესით დამოწმება არ არის განსაზღვრული კანონმდებლობით.
კასატორი დამატებით აღნიშნავს, რომ კომისია სამართალდარღვევის საკითხების განხილვისას, ისევე, როგორც საქმიანობის დროს, ხელმძღვანელობს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით, რომელიც განსაზღვრავს ადმინისტრაციული წარმოების ერთიდან სამ თვემდე წარმართვის ვადებს (მე-100 მუხლი). გარდა ამისა, კომისია, როგორც ადმინისტრაციული ორგანო, ვალდებულია, ზედმიწევნით დაიცვას ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის დანაწესი საკითხის ყოველმხრივ გამოკვლევასთან დაკავშირებით (96-ე მუხლი). ამდენად, კომისიის მიერ საკითხის შესწავლა და ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების თაობაზე ადმინისტრაციული აქტის მიღება მკვეთრად განსხვავდება სამართალდარღვევის ოქმის შედგენისგან, რომლისთვისაც დადგენილია ორთვიანი ვადა. პრაქტიკულად, კომისია სასამართლოს მსგავსად ახორციელებს საქმისწარმოებას, რისთვისაც ორთვიანი ვადა არ არის საკმარისი. ორთვიანი ვადა უნდა გამოიყენებოდეს ისეთ სამართალდარღვევებთან დაკავშირებით, რომელთა მიმართაც კანონი ითვალისწინებს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ოქმის გამოწერასა და შემდეგ სასამართლოში წარდგენას. ასეთ შემთხვევაშიც სასამართლო სწავლობს საქმის დეტალებს, იწვევს მოწმეებს, განიხილავს შუამდგომლობებს და მას კანონით საკითხის განსახილველად განსაზღვრული აქვს ოთხთვიანი ვადა. შესაბამისად, კასატორის მოსაზრებით, ადმინისტრაციული ორგანოს შეზღუდვა ადმინისტრაციულ სამართლდარღვევათა კოდექსის 38-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული ორთვიანი ვადით არასწორია. ამასთან, სადავო შემთხვევაზე სამართალდარღვევათა კოდექსით დადგენილი ორთვიანი ვადის გავრცელების შესაძლებლობაზე ნამსჯელი არ არის ქვედა ინსტანციის სასამართლოთა მიერ მითითებულ, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2013 წლის 26 დეკემბრის გადაწყვეტილებაში.
კასატორი მიიჩნევს, რომ სასამართლომ არასწორად გამოიყენა ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-4 მუხლი, რადგან ადგილი არ ჰქონია დისკრიმინაციულ მოპყრობას. კანონმდებლობით, კომისიაში ხელშეკრულება უნდა წარადგინოს ერთ-ერთმა მხარემ. სააგენტომ ხელშეკრულების კომისიაში წარდგენის სპეციფიკური ვალდებულების შესრულება დაავალა შპს „...ს“, როგორც მნიშვნელოვანი ძალაუფლების მქონე პირს. შპს „...ნსი“ კი წარმოადგენს რიგით ავტორიზებულ პირს. ამდენად, არ არსებობენ მსგავს სიტუაციაში მყოფი პირები და არ დასტურდება გარემოებათა იდენტურობა, რაც სიტუაციის საწარმოთა მიმართ არათანაბარ მოპყრობად შეფასების შესაძლებლობას შექმნიდა.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორი მიიჩნევს, რომ გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემულია კანონმდებლობის მოთხოვნათა დაცვით და მისი ბათილად ცნობის საფუძველი არ არსებობს.

სამოტივაციო ნაწილი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლისა და საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად ასკვნის, რომ საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით განსაზღვრულ საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის მოთხოვნებს, რაც გამორიცხავს განსახილველი საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის შესაძლებლობას.
საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები, ვინაიდან:
- არ არსებობს საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი;
- არ არსებობს სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების საფუძველი;
- სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს;
- საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით;
- კასატორი ვერ ასაბუთებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით და საკასაციო საჩივარში მითითებული პოზიცია ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
შესაბამისად, საქმეზე არ იქმნება საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით განსაზღვრული საკასაციო საჩივრის განსახილველად დაშვების წინაპირობა. ამასთან, საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს, ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გამოთქმულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ მოცემული დავა არსებითად სწორად არის გადაწყვეტილი.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სამართლიანი სასამართლოს უფლება ავალდებულებს სასამართლოს, დაასაბუთოს თავისი გადაწყვეტილება, თუმცა აღნიშნული არ უნდა იქნეს გაგებული თითოეულ არგუმენტზე დეტალური პასუხის გაცემად (იხ. ჯღარკავა საქართველოს წინააღმდეგ §71; ყუფარაძე საქართველოს წინააღმდეგ §76;Van de Hurk v. Netherlands, par.61, Garcia Ruiz v. Spain [GC] par.26; Jahnke and Lenoble v France (dec.); Perez v France [GC], par. 81). მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან სადავოა სამართალდარღვევის საქმის წარმოების წესების დაცვა და შპს „...ისთვის“ გაფრთხილების გამოცხადების კანონიერება, სასამართლომ უნდა შეაფასოს სწორედ სამართალდარღვევის საქმისწარმოების პროცედურული წესების დაცვის საკითხი. კერძოდ, სადავო არ არის, რომ შპს „...მა“ დაარღვია „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის 34-ე მუხლის მე-5 პუნქტის მოთხოვნები და ურთიერთჩართვის ხელშეკრულების ასლი მისი ხელმოწერიდან 3 სამუშაო დღის ვადაში კომისიაში არ წარადგინა. მითითებული ვალდებულების შეუსრულებლობა კი იმავე კანონის 45-ე მუხლით განსაზღვრული სანქციის გამოყენების წინაპირობას ქმნის. თუმცა, სანქცია პირს უნდა შეეფარდოს კანონით განსაზღვრულ ვადაში.
საკასაციო პალატა განმარტავს, ერთი მხრივ, „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონი სამართალდარღვევაზე რეაგირების კონკრეტულ ვადას არ ადგენს, მეორე მხრივ, მოცემული კანონის 45-ე მუხლით გათვალისწინებული დარღვევა - ავტორიზებული პირის მიერ ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში საქართველოს კანონმდებლობის შეუსრულებლობა წარმოადგენს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ერთ-ერთ სახეს, რაც სადავო შემთხვევის მიმართ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის დებულებათა გამოყენების შესაძლებლობას იძლევა. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეზე რეაგირების ვადა არ შეიძლება იყოს დროში შეუზღუდავი და სპეციალური კანონმდებლობით სათანადო რეგულაციების გაუთვალისწინებლობისას, ადმინისტრაციულმა ორგანომ უნდა იხელმძღვანელოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით. საგულისმოა, რომ სპეციალური ნორმებისას არარსებობისას ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსით გათვალისწინებული ვადების გავრცელების აუცილებლობაზე ნამსჯელი აქვს საქართველოს უზენაეს სასამართლოს არაერთ გადაწყვეტილებაში, მათ შორის, 2009 წლის 1 ივლისის Nბს-1442-1400(კ-კს-08) და 2010 წლის 20 ივლისის Nბს-174-168(2კ-10) განჩინებებში. შესაბამისად, იმ პირობებში, როდესაც „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონი სპეციალურ დანაწესს არ შეიცავს, გამოყენებულ უნდა იქნეს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, რომელიც არეგულირებს სამართალდარღვევის საქმეებზე რეაგირების წესებს, მათ შორის, სანქციის შეფარდების ვადებს. დასახელებული კოდექსის 38-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, ადმინისტრაციული სახდელი შეიძლება დაედოს არა უგვიანეს ორი თვისა სამართალდარღვევის ჩადენის დღიდან, ხოლო როცა სამართალდარღვევა დენადია – არა უგვიანეს ორი თვისა მისი გამოვლენის დღიდან. იმავე კოდექსის 232-ე მუხლის მე-7 ნაწილის მიხედვით კი, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმის წარმოება არ შეიძლება დაიწყოს, ხოლო დაწყებული საქმე უნდა შეწყდეს, თუ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმის განხილვის მომენტისათვის განვლო ამ კოდექსის 38-ე მუხლით გათვალისწინებულმა ვადებმა. ამდენად, ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმეზე რეაგირება უნდა მოხდეს დარღვევის ჩადენიდან/გამოვლენიდან ორი თვის ვადაში.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კასატორის მოსაზრებას ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-100 მუხლის გამოყენებასთან დაკავშირებით, რომელიც ადგენს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის ვადებს, ვინაიდან ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი მიეკუთვნება სამართალდარღვევათა საქმეების წარმოების მომწესრიგებელ სპეციალურ კანონმდებლობას. ამდენად, კომისიას მოსარჩელისთვის გაფრთხილება უნდა გამოეცხადებინა ორი თვის ვადაში.
რაც შეეხება სახდელის დადების ორთვიანი ვადის ათვლის წერტილის განსაზღვრას, მნიშვნელოვანია, როდის შეიტყო კომისიამ საწარმოს მიერ კანონმდებლობის მოთხოვნის დარღვევის შესახებ. დადგენილია, რომ კომისიის მონიტორინგის ჯგუფის მიერ განხორციელებული სატესტო ზარების შედეგად აღმოჩენილ იქნა შპს „...ნსის“ მიერ შპს „...ის“ ქსელში განხორციელებული ტრაფიკი, რის შემდეგაც 2016 წლის აპრილში შპს „...მა“ მოახდინა სტატისტიკური ანგარიშგების ფორმების კორექტირება და კომისიაში წარადგინა ინფორმაცია შპს „...ნსთან“ ურთიერთჩართვის თაობაზე. ამასთან, 2016 წლის 14 აპრილს შპს „...მა“ კომისიაში წარადგინა CDR-ები, რომლებშიც დატანილი იყო ინფორმაცია შპს „...ნსის“ ტრაფიკის თაობაზე. ამრიგად, 2016 წლის აპრილიდან კომისიისთვის ცნობილი გახდა შპს „...სა“ და შპს „...ნს“ შორის ურთიერთჩართვის ფაქტი. მართებულია ქვედა ინსტანციის სასამართლოთა განმარტება, რომ მოცემული წარმოშობდა ურთიერთჩართვის ხელშეკრულების არსებობის ვარაუდის დაშვების შესაძლებლობას. სწორედ ამიტომ, 2016 წლის 14 აპრილიდან ორი თვის განმავლობაში კომისიას უნდა შეესწავლა ხელშეკრულების წარუდგენლობის საკითხი და მოეხდინა სამართალდარღვევაზე რეაგირება. კომისიამ მითითებული ვადა არ დაიცვა. საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის 2016 წლის 19 ივლისის №486/18 გადაწყვეტილების გამოტანის მომენტისათვის გასული იყო საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 38-ე მუხლით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სახდელის დადების ორთვიანი ვადა. მოცემული კი ქმნის სანქციის დაკისრების უკანონოდ მიჩნევისა და გასაჩივრებული აქტის ბათილად ცნობის წინაპირობას.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სასამართლოების მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინებით, საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორის მიერ მითითებული გარემოებები არ ქმნის საკასაციო საჩივრის დასაშვებად ცნობის საფუძველს და არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

სარეზოლუციო ნაწილი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2019 წლის 17 აპრილის განჩინება;
3. კასატორს - საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას (ს/ნ 204953050) დაუბრუნდეს 2019 წლის 22 ოქტომბრის №1571740760 საგადასახადო დავალებით მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის - 300 ლარის 70% - 210 ლარი შემდეგი ანგარიშიდან: ქ. თბილისი, სახელმწიფო ხაზინა, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი №300773150;
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე ა. წულაძე



მოსამართლეები: მ. ვაჩაძე



ქ. ცინცაძე