№ბს-1038(2კ-20) 14 დეკემბერი, 2022 წელი ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:
ქეთევან ცინცაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ნუგზარ სხირტლაძე, გიორგი გოგიაშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლისა და 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 408-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, ზეპირი განხილვის გარეშე, შეამოწმა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საფუძვლების არსებობა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 1 ივლისის განჩინების გაუქმების თაობაზე (მოწინააღმდეგე მხარე - შპს „უ...“).

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

2018 წლის 19 ოქტომბერს შპს „უ...მ“ სასარჩელო განცხადებით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას.
დაზუსტებული სარჩელით, მოსარჩელემ მოპასუხეებად - სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახური და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია მიუთითა.
მოსარჩელემ თბილისის მუნიციპალიტეტის სსიპ არქიტექტურის სამსახურის 2018 წლის 08 მაისის №3952794 გადაწყვეტილების და ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 2018 წლის 19 სექტემბრის №443 ბრძანების (შპს „უ...ს“ დირექტორის ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე“) ბათილად ცნობა და მოპასუხე სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურისათვის ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება (მშენებლობის ნებართვის გაცემის თაობაზე) მოითხოვა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 მაისის გადაწყვეტილებით შპს ,,უ...ს“ სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ; ბათილად იქნა ცნობილი ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 2018 წლის 19 სექტემბრის №443 ბრძანება, შპს ,,უ...ს“ დირექტორის ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე“; სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად იქნა ცნობილი სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის 2018 წლის 08 მაისის №3952794 გადაწყვეტილება და მოპასუხე - სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს დაევალა საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების შესწავლის, გამოკვლევისა და ურთიერთშეჯერების საფუძველზე ახალი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემა გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან ერთი თვის ვადაში; შპს ,,უ...ს“ სარჩელი დანარჩენ ნაწილში არ დაკმაყოფილდა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 მაისის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრეს სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურმა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიამ. აპელანტებმა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 1 ივლისის განჩინებით ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის სსიპ არქიტექტურის სამსახურის სააპელაციო საჩივრები არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 31 მაისის გადაწყვეტილება.
სააპელაციო პალატამ მიუთითა, რომ ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ არ იყო სიღრმისეულად შესწავლილი, გამოკვლეული და დასაბუთებული, თუ რატომ იყო შეუძლებელი ქ. თბილისში, სოფელ ...ში №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებულ უძრავ ნივთზე მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის სამშენებლო ნებართვის გაცემა. მითუმეტეს იმ პირობებში, როდესაც მოსარჩელემ ,,მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2009 წლის 24 მარტის №57 დადგენილების შესაბამისად, წარმატებით გაიარა მშენებლობის ნებართვის მიღების პირველი და მეორე სტადია.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 1 ივლისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრეს ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიამ და სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურმა. კასატორებმა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვეს.
კასატორი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია მიუთითებს, რომ განმცხადებლის მიერ წარდგენილი მასალების შეფასების შემდეგ, სამშენებლო საქმიანობის კოორდინაციისა და რეგულირების ერთიანი პოლიტიკის პრინციპების შესაბამისად, არქიტექტურის სამსახური გასცემს, ან არ გასცემს მშენებლობის ნებართვას. ქალაქმშენებლობითი თვალსაზრისით, არქიტექტურის სამსახურს კანონმდებლობით მინიჭებული დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში, შეუძლია, ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, საქმის გარემოებების შესწავლისა და შეფასების შემდგომ, განსაზღვროს კონკრეტული სამშენებლო სამუშაოების მიზანშეწონილობის საკითხი არსებული განაშენიანების, მოქმედი ფუნქციური ზონისა და სხვა ფაქტობრივი გარემოებების მოქმედ კანონმდებლობასთან კომპლექსური ანალიზის საფუძველზე, მაგრამ აღნიშნული უფლებამოსილება არ არის შეუზღუდავი, ვინაიდან კანონმდებელი პირდაპირ მიუთითებს კანონით დადგენილ ფარგლებში მისი განხორციელების თაობაზე.
მოსარჩელემ მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის ნებართვის გაცემა მოითხოვა ქ. თბილისში, სოფელი ..., №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებულ მიწის ნაკვეთზე. უდავოა, რომ მშენებლობის განხორციელება დაგეგმილია ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული საზღვრებით დადგენილ ტერიტორიაზე, რის გამოც ხსენებულ სამშენებლო სამუშაოებზე მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე უფლებამოსილ ადმინისტრაციულ ორგანოს, კანონმდებლობის თანახმად, წარმოადგენს არქიტექტურის სამსახური. შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში, მისსავე დისკრეციულ უფლებამოსილებას განეკუთვნება საქმის გარემოებების შესწავლისა და შეფასების შემდგომ, დაგეგმილი სამშენებლო სამუშაოების დასაშვებობა და მისი მიზანშეწონილობის საკითხის განსაზღვრა არსებული განაშენიანების, მოქმედი ფუნქციური ზონისა და სხვა ფაქტობრივი გარემოებების ერთობლიობაში შეფასების საფუძველზე. მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად, არქიტექტურის სამსახურის დისკრეციულ უფლებამოსილებას აგრეთვე წარმოადგენს კომპლექსური ანალიზის განხორციელება იმის თაობაზე, თუ რამდენად დადებით გავლენას იქონიებს დაგეგმილი მშენებლობა კონკრეტული ტერიტორიის განვითარებაზე.
განსახილველ შემთხვევაში, ერთ მხარეს დგას კონკრეტული პირის ინტერესი - ქ. თბილისში, სოფელი ..., №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებულ მიწის ნაკვეთზე გაიცეს მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის ნებართვა, მეორე მხარეს კი დგას საჯარო ინტერესი, რაც გამოიხატება საპროექტო ტერიტორიის არეალში არსებული განაშენიანების შენარჩუნებაში, რის გამოც საპროექტო მიწის ნაკვეთისა სივრცით-ტერიტორიული განვითარება მიზანშეწონილია დაბალი ინტენსივობით. ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის განმარტებით, აღნიშნული საჯარო ინტერესის არსებობა განპირობებულია იმ გარემოებით, რომ საპროექტო ტერიტორიის მიმდებარედ მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლების განაშენიანება ნაკლებად შეინიშნება. აღნიშნულის გათვალისწინებით, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია განმარტავს, რომ არქიტექტურის სამსახურმა თავისი დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში, საჯარო და კერძო ინტერესების შეფასებისა და წარდგენილი საპროექტო დოკუმენტაციის შესწავლის შემდგომ, მიზანშეწონილად არ მიიჩნია მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის მიზნით შესაბამისი ნებართვის გაცემა.
კასატორი სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახური აღნიშნავს, რომ სადავო აქტის გამოცემის დროისთვის მოქმედი „სივრცითი მოწყობისა და ქალაქთმშენებლობის საფუძვლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „სივრცითი მოწყობისა და ქალაქთმშენებლობის სფეროში საჯარო ინტერესებს განეკუთვნება: ქვეყნის დასახლებებისა და დასახლებათაშორისი ტერიტორიების მდგრადი და უსაფრთხო განვითარების პირობების უზრუნველყოფა, საინჟინრო და სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის ფუნქციონირება, ბუნებრივი რესურსების, კულტურული და ბუნებრივი მემკვიდრეობის, სარეკრეაციო ტერიტორიების შენარჩუნება და განვითარება.“ ხოლო, ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, „სივრცითი მოწყობისა და ქალაქთმშენებლობის სფეროში კერძო ინტერესებს განეკუთვნება: ფიზიკურ და იურიდიულ პირთა ინტერესები, დაკავშირებული მათ საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონების (ობიექტების) სივრცით ტერიტორიულ დაგეგმვასთან და განვითარებასთან, ჯანსაღ და უსაფრთხო გარემოში არსებობასთან. სივრცით-ტერიტორიული დაგეგმვის სფეროში ფიზიკურ და იურიდიულ პირთა საქმიანობა შეიძლება შეიზღუდოს იმ შემთხვევაში, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონმდებლობას, საჯარო ინტერესებს, ხელყოფს სხვათა უფლებებს“.
არქიტექტურის სამსახურმა თავისი დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში, საჯარო და კერძო ინტერესების შეფასებისა და წარდგენილი საპროექტო დოკუმენტაციის შესწავლის შემდგომ, მიზანშეწონილად არ მიიჩნია მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის მიზნით შესაბამისი ნებართვის გაცემა. ადმინისტრაციული ორგანოს განმარტებით, ხსენებული გადაწყვეტილება მიზნად ისახავს საკარმიდამო განაშენიანებასთან შესაბამისობის უზრუნველყოფას, რის გამოც საპროექტო ტერიტორიაზე შეზღუდულ იქნა მხოლოდ მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობა. ამასთან, სადავოდ გამხდარი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით გამოკვლეული და შეფასებულია, როგორც მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ განვითარების შესაძლებლობა, ასევე ასაშენებელი მრავალბინიანი საცხოვრებელი ობიექტის შესაძლო გავლენა არსებულ განაშენიანებასა და მის სამომავლო განვითარებაზე, რის შემდგომაც მიზანშეწონილად იქნა მიჩნეული საპროექტო მიწის ნაკვეთისა და მიმდებარე ტერიტორიის დაბალი საცხოვრებელი სახლებით სამშენებლო განვითარება.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 12 ოქტომბრის განჩინებებით, საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის საკასაციო საჩივრები.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების შესწავლის და საკასაციო საჩივრების დასაშვებობის საკითხის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის საკასაციო საჩივრები არ აკმაყოფილებენ საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარებიან დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივრები არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქმეზე დადგენილ შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე:
2017 წლის 29 ნოემბრის საჯარო რეესტრიდან ამონაწერის თანახმად, არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი, მდებარე: ქ. თბილისი, სოფელი ..., (დაზუსტებული ფართობი: 2500.00 კვ.მ, ს.კ. №...) საკუთრების უფლებით აღრიცხულია შპს ,,უ...ს“ სახელზე.
2015 წლის 23 ივლისს ჭ. ხ-იმა №AR1329322 განცხადებით მიმართა სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს და მოითხოვა ქ. თბილისში, სოფელი ..., №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებული მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების დადგენა, მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის მიზნით.
სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის 2015 წლის 24 აგვისტოს №2138948 ბრძანებით დაკმაყოფილდა ჭ. ხ-ის 2015 წლის 23 ივლისის №AR1329322 განცხადება და დადგინდა ქ. თბილისში, სოფელი ..., №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებული მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობები მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის მიზნით. პროექტის შეთანხმების სტადიაზე მიწის ნაკვეთის ფუნქცია სასოფლო–სამეურნეო შეიცვალა არასასოფლო–სამეურნეო ფუნქციით (მიწის ნაკვეთის საკადასტრო კოდი: №...; მიწის ნაკვეთის ფართობი: 2500 კვ.მეტრი; მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ განვითარების ფუნქციური ზონა: საცხოვრებელი ზონა 5 (სზ-5), სატრანსპორტო ზონა 1 (ტზ–1). საცხოვრებელი ზონა 5 (სზ-5) - საშუალო ინტენსივობის საცხოვრებელი ზონა, განაშენიანების დომინირებული სახეობა საშუალო ინტენსივობის საცხოვრებელი სახლები; (ტზ–1) წარმოადგენს სატრანსპორტო ზონას, რომელიც მდებარეობს ადმინისტრაციულ საზღვრებში და მოიცავს არსებულ და საპროექტო (პერსპექტიულ) ქუჩებს, გზებს, მოედნებს, გზატკეცილებს, ხიდებს გზაგამტარებს, დროებით ავტოსადგომებს, სარკინიგზო ხაზებს (გასხვისების ზოლის ჩათვლით), მეტროპოლიტენის მიწისზედა ხაზებს, ტრამვაის ხაზებს (ჩამონათვალის ფარგლებში – ტროტუარებს, ქუჩის მომიჯნავე გამწვანებულ ზოლებს, უსაფრთხოების კუნძულებს, გამწვანებულ გზაგამყოფებს, ტროტუარის მიმდებარე გაზონს, ზღუდარებს, დროებით ჯიხურებს, მიწისქვეშა შენობა ნაგებობებს). ამასთან, დამკვეთს განემარტა, რომ მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების დაკმაყოფილება აუცილებელი იყო კონკრეტულ სამშენებლო მიწის ნაკვეთზე სამშენებლო საქმიანობის განსახორციელებლად (მათ საფუძველზე დგებოდა მშენებელობის განხორციელების დოკუმენტები) და იგი ძალაში იყო მისი გაცემის თარიღიდან 5 (ხუთი) წლის განმავლობაში.
2017 წლის 27 დეკემბერს ლ. გ-იმა №AR1553142 განცხადებით მიმართა სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს და მოითხოვა მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის პროექტის შეთანხმება (მე-4 კლასის მშენებლობა). სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის 2017 წლის 27 დეკემბრის №3753643 ბრძანებით დაკმაყოფილდა ლ. გ-იის 2017 წლის 31 ოქტომბრის №AR1553142 განცხადება და ქ. თბილისში, სოფელი ..., ... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებულ მიწის ნაკვეთზე შეთანხმდა მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის არქიტექტურული პროექტი, რომლითაც განისაზღვრა ტექნიკურ-ეკონომიკური მაჩვენებლები (მეათედების სიზუსტით).
საქართველოს დამსახურებული მშენებლის ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორის გუგა ჭოხონელიძის საექსპერტო დასკვნის თანახმად, ქ.თბილისში, სოფელ ...ში (საკადასტრო კოდი ...) მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობისათვის, გამოყოფილ უბანზე ჩატარებული საინჟინრო-გეოლოგიური სამუშაოები აკმაყოფილებდა საქართველოში მოქმედ სამშენებლო ნორმების მოთხოვნებს. ავტორის მიერ მიღებული იქნა მხედველობაში გამოთქმული ცალკეული შენიშვნები ჩატარებულ სამუშაოების მიმართ და ანგარიშში შევიდა სათანადო კორექტივები, წარმოდგენილმა ანგარიშმა დაიმსახურა დადებითი შეფასება. იგი შეიძლებოდა საფუძვლად დადებოდა მშენებლობის პროექტს საინჟინრო-გეოლოგიურ ნაწილში.
შპს ,,ს...ის“ 2018 წლის საექსპერტო დასკვნის თანახმად, ქ. თბილისში, სოფელ ...ში, (ს/კ ...) მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის პროექტის კონსტრუქციული ნაწილი დამუშავებული იყო სამშენებლო ნორმებისა და წესების დაცვით და პროექტის კონსტრუქციულ ნაწილს, რომელიც წარდგენილი იყო საექსპერტო დასკვნისთვის, რეკომენდაცია მიეცა განხორციელებისათვის.
2018 წლის 6 თებერვალს ლ. გ-იმა №AR1574966 განცხადებით მიმართა სსიპ ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს და მოითხოვა ქ. თბილისში, სოფელი ..., №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებულ მიწის ნაკვეთზე მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის შეთანხმებული არქიტექტურული პროექტის საფუძველზე მშენებლობის ნებართვის გაცემა.
სსიპ ქალაქ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2018 წლის 08 მაისის №3952794 გადაწყვეტილების თანახმად, ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის სსიპ - ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურმა განიხილა ლ. გ-იის 2018 წლის 6 თებერვლის №AR1574966 განცხადება, რომელიც ეხებოდა ქ. თბილისში, სოფელი ..., №... საკადასტრო კოდით რეგისტრირებულ მიწის ნაკვეთზე მრავალბინიანი საცხოვრებელი სახლის მშენებლობის ნებართვის გაცემას და განმცხადებელს ეცნობა, რომ აღნიშნული მიწის ნაკვეთის მიმდებარე ტერიტორიაზე ჩამოყალიბებული გარემო განვითარებული იყო საკარმიდამო განაშენიანებით, არსებულ ჩამოყალიბებულ გარემოში სივრცით მოცულობითად განსხვავებული ობიექტის გაჩენა რადიკალურად შეცვლიდა კვარტალის ფარგლებში ჩამოყალიბებული განაშენიანების ხასიათს, გამოიწვევდა დისონანსს და სამეზობლო თმენის პრინციპების დარღვევას. ასევე დაირღვეოდა ტერიტორიის ჩამოყალიბებული ბალანსი. აღნიშნული ტერიტორიისათვის მიზანშეწონილი იყო ტერიტორიის დაბალი ინტენსივობით განვითარება. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე სამსახურის მიერ არ დაკმაყოფილდა ლ. გ-იის 2018 წლის 6 თებერვლის №AR1574966 განცხადება მშენებლობის ნებართვის გაცემის თაობაზე.
2018 წლის 04 ივნისს შპს „უ...ს“ დირექტორმა ადმინისტრაციული საჩივრით მიმართა ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიას და მოითხოვა სსიპ ქალაქ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2018 წლის 08 მაისის №3952794 გადაწყვეტილების ბათილად ცნობა. ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 2018 წლის 19 სექტემბრის №443 ბრძანებით შპს „უ...ს“ დირექტორის საჩივარი არ დაკმაყოფილდა და ძალაში დარჩა სსიპ ქალაქ თბილისის არქიტექტურის სამსახურის 2018 წლის 08 მაისის №3952794 გადაწყვეტილება.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ განსახილველ საქმეში სასამართლოს შესაფასებელ საკითხს შპს „უ...სთვის“, მშენებლობის ნებართვის გაცემის მე-3 სტადიაზე, მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე უარის თქმის საფუძვლიანობა წარმოადგენს.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს სადავო პერიოდში მოქმედ „მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2009 წლის 24 მარტის №57 დადგენილებაზე (ძალადაკარგულია - 02.03.2020, №139 საქართველოს მთავრობის დადგენილებით), რომელიც მოიცავს საქართველოს ტერიტორიაზე მშენებლობის ნებართვასთან დაკავშირებულ საჯარო სამართლებრივ ურთიერთობათა რეგულირების სფეროს. კერძოდ, არეგულირებს საქართველოს ტერიტორიაზე მშენებლობის ნებართვის გაცემის, სანებართვო პირობების შესრულებისა და შენობა-ნაგებობის ექსპლუატაციაში მიღების პროცესს (მუხლი 1.1). დადგენილების 33-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, მშენებლობის განხორციელების სამართლებრივი საფუძველია: ა) ამ დადგენილების შესაბამისად გაცემული მშენებლობის ნებართვა; ბ) ამ მუხლის მე-4 პუნქტით დადგენილი დოკუმენტაცია, რომელიც ცალსახად მიუთითებს მშენებლობის შესაძლებლობაზე; გ) კანონმდებლობა, მათ შორის, ეს დადგენილება, სამშენებლო რეგლამენტი და ტერიტორიების სივრცითი მოწყობისა და ქალაქთმშენებლობითი დოკუმენტების მოთხოვნები.
საქართველოს მთავრობის №57-ე დადგენილება ადგენს, რომ მშენებლობის ნებართვა არის განსაკუთრებული იერარქიის ნებართვა, როგორც წესი, იყოფა სამ ურთიერთდამოკიდებულ, მაგრამ ადმინისტრაციული წარმოების თვალსაზრისით დამოუკიდებელ სტადიად: I სტადია – ქალაქთმშენებლობითი პირობების დადგენა (მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების დამტკიცება); II სტადია – არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმება (არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმება); III სტადია – მშენებლობის ნებართვის გაცემა (მუხლი 3.43). საქმეზე დადგენილია, რომ მოსარჩელეს მშენებლობის ნებართვის მოპოვების პროცესში გავლილი ჰქონდა 1-ლი და მე-2 სტადიები, თუმცა მე-3 სტადიაზე მას უარი ეთქვა მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე.
საქართველოს მთავრობის 57-ე დადგენილების 37-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, მშენებლობის ნებართვა გაიცემა სამ სტადიად, რომელთაგან თითოეულზე მიმდინარეობს დამოუკიდებელი ადმინისტრაციული წარმოება. მხოლოდ წინა სტადიით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული წარმოების დასრულებისა და დადებითი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის შემდეგ შეუძლია ნებართვის მაძიებელს მოითხოვოს შემდგომი სტადიის ადმინისტრაციული წარმოების დაწყება. ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, ნებართვასთან დაკავშირებული ადმინისტრაციული წარმოების სამივე სტადიას აწარმოებს მშენებლობის ნებართვის გამცემი ადმინისტრაციული ორგანო, რომელიც გამოსცემს შემდეგი სახის ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებს: ა) I სტადია – მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების დამტკიცების შესახებ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს; ბ) II სტადია – არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმების შესახებ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს; გ) III სტადია – მშენებლობის ნებართვის გაცემის შესახებ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს.
განაცხადი მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების შესახებ მოიცავს: ინფორმაციას მიწის ნაკვეთის შესახებ და მიწის ნაკვეთზე შენობა-ნაგებობების მშენებლობის მიმართ ნებართვის მაძიებლის ძირითად მოთხოვნებს. ინფორმაცია მიწის ნაკვეთის შესახებ შედგება შემდეგი კომპონენტებისგან: ა) მიწის ნაკვეთის მდებარეობა დასახლებათა ტერიტორიის ადმინისტრაციულ საზღვრებში; ა1) ინფორმაცია მიწის ნაკვეთის რეგისტრაციის შესახებ; ბ) საჭიროების შემთხვევაში, მიწის ნაკვეთისა და მისი მიმდებარე ტერიტორიის გრუნტების ზოგადი მახასიათებლები; გ) მიწის ნაკვეთის სახეობა გამოყენების შესაძლებლობების მიხედვით ამ დადგენილების მე-6 მუხლის შესაბამისად; დ) მითითება მიწის ნაკვეთის ზოგად ან/და კონკრეტულ ფუნქციურ ზონაში მდებარეობის შესახებ (ასეთის არსებობის შემთხვევაში); ე) მითითება მიწის ნაკვეთის ტერიტორიულ-სტრუქტურულ ზონაში მდებარეობის შესახებ (ასეთის არსებობის შემთხვევაში); ვ) მითითება მიწის ნაკვეთის კულტურული მემკვიდრეობის ან/და გარემოს დაცვის ზონაში მდებარეობის შესახებ (ასეთის არსებობის შემთხვევაში); ზ) საფუძვლიანი ეჭვის არსებობის შემთხვევაში, ინფორმაცია მიწის ნაკვეთის ეკოლოგიური მდგომარეობის შესახებ; თ) მიწის ნაკვეთის ან მისი ნაწილის კეთილმოწყობა (მაგ.: შემოღობვა, საბავშვო სათამაშო მოედნები, გამწვანება); თ1) ქალაქ თბილისის ტერიტორიაზე, ასევე − ინფორმაცია დაგეგმილი გამწვანების შესახებ, სავარაუდო გამწვანების პროექტის აღწერით (გარდა II კლასს მიკუთვნებული ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლების მშენებლობის ნებართვის გაცემისას); ი) საჭიროების შემთხვევაში, ტერიტორიის საინჟინრო-გეოლოგიური მომზადება (მაგ.: გრუნტის ზედაპირის ცვლილება, ზედაპირული ან/და გრუნტის წყლის გადაყვანა/მოცილება, დამცავი ნაგებობები); კ) ავტომანქანების სადგომი ადგილების რაოდენობა; ლ) შენობა-ნაგებობების რეკონსტრუქციის დროს საჭიროების შემთხვევაში არსებული მშენებლობის განხორციელების დოკუმენტები ან მათი არარსებობის შემთხვევაში აზომვითი პროექტი, აგრეთვე საექსპერტო დასკვნა შენობა-ნაგებობის მდგომარეობის შესახებ; მ) საჭიროების შემთხვევაში კანონმდებლობით დადგენილი სხვა ინფორმაცია (მუხლი 43.4).
მიწის ნაკვეთზე შენობა-ნაგებობების მშენებლობის მიმართ ნებართვის მაძიებლის ძირითადი მოთხოვნები მოიცავს: ა) მიწის ნაკვეთის განაშენიანების კოეფიციენტს; ბ) მიწის ნაკვეთის განაშენიანების ინტენსივობის კოეფიციენტს; გ) მიწის ნაკვეთის გამწვანების კოეფიციენტს; დ) შენობა-ნაგებობების ფუნქციურ დანიშნულებას; ვ) შენობა-ნაგებობების სართულიანობასა და გაბარიტებს; ზ) სამშენებლო მოედნის მოწყობას საზოგადოებრივი სივრცის/ტერიტორიის გამოყენების შემთხვევაში; თ) საჭიროების შემთხვევაში, ამ დადგენილების შესაბამისად სხვა მონაცემებს. იმ შემთხვევაში, როდესაც კონკრეტული მიწის ნაკვეთი ხვდება ტერიტორიების სივრცითი მოწყობის ან/და ქალაქთმშენებლობითი დოკუმენტების მოქმედების არეალში, მაშინ განაცხადი მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების შესახებ უნდა დაეყრდნოს ასეთი სივრცითი მოწყობის ან/და ქალაქთმშენებლობით დოკუმენტებს (მუხლი 43.5, 43.6).
მშენებლობის ნებართვის გამცემი შესაბამისი ადმინისტრაციული ორგანო ამოწმებს მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების შესახებ განაცხადის კანონმდებლობასთან შესაბამისობას და კანონმდებლობით განსაზღვრული პირობების საფუძველზე მშენებლობის ნებართვის გაცემის I სტადიის ადმინისტრაციული წარმოების დასრულებისა და შესაბამისი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემით ამტკიცებს მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობებს (მუხლი 43.9).
მშენებლობის ნებართვის გაცემის მეორე სტადიას 47-ე დადგენილების შესაბამისად წარმოადგენს არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმება. არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმებისათვის ნებართვის მაძიებელმა უნდა წარადგინოს არქიტექტურული პროექტი ან/და საჭიროების შემთხვევაში კონსტრუქციული სქემა ან/და ტექნოლოგიური სქემა.
საქართველოს მთავრობის 57-ე დადგენილების 47-ე მუხლით განსაზღვრულია ვრცელი ჩამონათვალი, რასაც უნდა მოიცავდეს არქიტექტურული პროექტი, მათ შორისაა: ა) ინფორმაციას მშენებლობის ნებართვის ობიექტის თაობაზე, რომელიც მოიცავს: ა.ა) თავფურცელს, ობიექტის დასახელებასა და მისამართს; ა.ბ) ფურცლების ჩამონათვალს; ა.გ) გამოყენებულ პირობით აღნიშვნებს; ა.დ) განმარტებით ბარათს, რომელიც მოიცავს დაგეგმარების მიზნების აღწერას: ა.დ.ა) დაგეგმარების საფუძველსა და მიზნებს; ა.დ.ბ) მიწის ნაკვეთის წერილობით აღწერას; ა.დ.გ) პროექტის შინაარსობრივ აღწერას; ა.დ.დ) შენობა-ნაგებობის ძირითადი სტრუქტურული სისტემის აღწერას; ა.დ.ე) დაგეგმარებისათვის გამოყენებული კანონმდებლობის აღწერას; ა.ე) შენობა-ნაგებობის ტექნიკურ მაჩვენებლებს: ა.ე.ა) მიწის ნაკვეთის ფართობს; ა.ე.ბ) გამოყენებული კ1-ის სიდიდესა და განაშენიანების ფართობს; ა.ე.გ) გამოყენებული კ2-ის სიდიდესა და განაშენიანების სიმჭიდროვის ფართობს, თითოეული სართულის განაშენიანების ფართობის ჩვენებით; ა.ე.დ) გამოყენებული კ3-ის სიდიდესა და გამწვანების ფართობს; ა.ე.ე) შენობა-ნაგებობის ფართობს, მათ შორის, არსებობის შემთხვევაში: საცხოვრებელი სახლის ფართობს; ბინის ფართობ(ებ)ს; საოფისე ფართობს; სავაჭრო და საყოფაცხოვრებო მომსახურების ფართობ(ებ)ს; საწარმოო ფართობს; სასაწყობო ფართობს; კიბის უჯრედისა და სადარბაზოების ფართობებს; საზაფხულო (აივნების, ტერასების, ვერანდებისა და ლოჯიების) ფართობებს; ბ) III, IV და V კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის „შენობა-ნაგებობის უსაფრთხოების წესებთან“ შესაბამისობის ანალიზს: ბ.ა) დაკავებულობებსა და თითოეული გამოყენების აღწერას; ბ.ბ) კონსტრუქციის ტიპ(ებ)ს; ბ.გ) სიმაღლის შეზღუდვებს; ბ.დ) ფართობის შეზღუდვებს; ბ.ე) გარე კედლის ღიობებისადმი მოთხოვნებს; ბ.ვ) მოთხოვნებს გასასვლელებისადმი; ბ.ზ) ხანძრისაგან დაცვის სისტემებისადმი მოთხოვნებს; ბ.თ) წყალსადენი სისტემის ფიქსირებული მოწყობილობებისადმი მოთხოვნებს; ბ.ი) საჭიროების შემთხვევაში, სხვა მოთხოვნებს; გ) სიტუაციურ გეგმას − მ 1:2000 ან მ 1:1000; დ) არსებული სიტუაციის ამსახველ ფოტომასალას (შორი და ახლო ხედებით, თარიღის მითითებით); ე) მიწის ნაკვეთის გეგმას (კოორდინატების მითითებით) − მ 1:500 ან მ 1:250: ე.ა) მიწის ნაკვეთის ტოპოგრაფიულ გეგმაზე დატანილ მიწის ნაკვეთის გეგმას; ე.ბ) შენობა-ნაგებობების განთავსებასა და სიმაღლეებს; ე.გ) მიწის ნაკვეთთან მისასვლელ და შიგასაავტომობილო გზებს, ავტოსადგომებს, საფეხმავლო ბილიკებს, საველოსიპედე ბილიკებს, გამწვანება, კეთილმოწყობა და სხვა; ე.დ) საჭიროების შემთხვევაში, საყოფაცხოვრებო ნარჩენების კონტეინერების განთავსების სქემას; ე.ე) მიწის ზედაპირის ცვლილების შემთხვევაში, მიწის ზედაპირის ცვლილების გეგმას; ე.ვ) ზედაპირული წყლების მოცილების სქემას; ვ) სართულის გეგმები ყველა დონეზე და სახურავის გეგმა − მ 1:200, მ 1:100 ან/და მ 1:50: ვ.ა) შენობის ყველა სართულისა და სახურავის გეგმას საკადასტრო საზღვრის პროექციის, იატაკების ზედაპირების ნიშნულების ჩვენებით, შენობა-ნაგებობის ნულოვან ნიშნულს აბსოლუტურ ნულოვან ნიშნულთან მიმართებით; ვ.ბ) შენობის სართულების გეგმები უნდა იძლეოდეს ინფორმაციას სართულის ძირითადი ზომების, ოთახის ან/და სივრცის ფართობებისა და მათი ძირითადი ზომების, ასევე გასასვლელი საშუალებების ძირითადი ზომების შესახებ; ვ.გ) ავეჯის ან/და სხვა აღჭურვილობის განლაგების გეგმები − „ტექნიკური რეგლამენტის − შენობა-ნაგებობის უსაფრთხოების წესების დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს მთავრობის 2016 წლის 28 იანვრის №41 დადგენილების შესაბამისად; ზ) შენობა-ნაგებობის განივი ან/და გრძივი ჭრილ(ებ)ი - მ 1:200, მ 1:100 ან/და მ 1:50: ზ.ა) შენობა-ნაგებობის ჭრილები, სულ მცირე, უნდა მოიცავდეს იატაკის ზედაპირის ნიშნულებსა და შენობა-ნაგებობის ნულოვან ნიშნულს აბსოლუტურ ნულოვან ნიშნულთან მიმართებით; ზ.ბ) ნებართვის მაძიებლის სურვილისამებრ გამოყენებულ მასალებს; ზ.გ) ნებართვის მაძიებლის სურვილისამებრ მნიშვნელოვან ნაწილებს ან/და დეტალებს - მ 1:20, მ 1:10 ან/და მ 1:5; თ) შენობა-ნაგებობის ყველა ფასადს - მ 1:200, მ 1:100 ან/და მ 1:50: თ.ა) ფასადზე გამოყენებულ მასალებსა და ფერებს; თ.ბ) მომიჯნავე შენობების არსებობის შემთხვევაში, განშლებს − მ 1:500 ან/და მ 1:200; თ.გ) ფასადის მნიშვნელოვან ნაწილებს ან/და დეტალებს - მ 1:20, მ 1:10 ან/და მ 1:5; ი) III, IV და V კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის დაკავებულობებისა და გასასვლელი საშუალებების გეგმებს - მ 1:200 ან/და მ 1:100: ი.ა) დაკავებულობის დატვირთვებს; ი.ბ) გზა-კიბეებისა და სხვა გასასვლელი საშუალებების გამტარუნარიანობებს; ი.გ) გასასვლელებს, გასასვლელთან მისადგომებს, გასავლელებსა და შენობიდან გამოსასვლელებს; ი.დ) გასასვლელამდე სავალ მაქსიმალურ მანძილებს; ი.ე) მისაწვდომობის სვლაგეზს; ი.ვ) საჭიროების შემთხვევაში, თავშესაფრის ფართობებს; ი.ზ) საჭიროების შემთხვევაში, სხვა მოთხოვნებს; კ) III, IV და V კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის გზა-კიბეების, პანდუსების, მოაჯირებისა და სახელურების შესაბამისობას შენობა-ნაგებობის უსაფრთხოების წესებთან ნახაზების სახით - მ 1:50 ან/და მ 1:20; ლ) III, IV და V კლასის შენობა-ნაგებობებისთვის ხანძარსაწინააღმდეგო დაცვის გეგმებს - მ 1:200: ლ.ა) ცეცხლმედეგობის ხარისხიან მოთხოვნილ გამმიჯნავებს; ლ.ბ) გამოყენებულ ხანძარსაწინააღმდეგო დაცვის სისტემებს; ლ.გ) საჭიროების შემთხვევაში, სხვა მოთხოვნებს.
დადგენილების 48-ე მუხლი ასევე განსაზღვრავს შენობის კონსტრუქციული შემადგენლობის ელემენტებს.
ნებართვის მაძიებელი წერილობით განცხადებას და თანდართულ დოკუმენტებს წარუდგენს ნებართვის გამცემს. ნებართვის გამცემი არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმების თაობაზე გადაწყვეტილებას იღებს,,ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი წესით (მუხლი 52).
რაც შეეხება მშენებლობის ნებართვის მიღების მე-3 სტადიას, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ დადგენილების 53-ე მუხლის პირველი და მე-2 პუნქტების შესაბამისად, დამკვეთი მშენებლობის ნებართვის მისაღებად მშენებლობის ნებართვის გამცემ ადმინისტრაციულ ორგანოში წარადგენს განცხადებას, რომელიც უნდა აკმაყოფილებდეს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 78-ე მუხლით გათვალისწინებულ მოთხოვნებს, და ინფორმაციას მიწის ნაკვეთის რეგისტრაციის შესახებ. განცხადებას თან უნდა დაერთოს: ა) ინფორმაცია მიწის ნაკვეთის ან/და შენობა-ნაგებობის (ხაზობრივი ნაგებობის) თაობაზე; ბ) ინფორმაცია მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების დამტკიცების თაობაზე აქტის რეკვიზიტების მითითებით; გ) არსებობის შემთხვევაში არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმების შესახებ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის რეკვიზიტები; დ) სანებართვო მოსაკრებლის გადახდის დამადასტურებელი საბუთი; ე) ობიექტის ადგილმდებარეობის მისამართი და საკადასტრო კოდი; ვ) შენობა-ნაგებობის ფუნქციური დანიშნულება და გამოყენების მიზანი; ზ) შენობა-ნაგებობის დამპროექტებლის მონაცემები: სახელი/იურიდიული დასახელება, საკონტაქტო ინფორმაცია (ტელეფონის ნომერი და ელ. ფოსტის მისამართი), მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრის სარეგისტრაციო მონაცემები, ასევე პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის ნომერი და პირადი ნომერი; ი) დროებითი შენობა-ნაგებობის მშენებლობის შემთხვევაში – გამოყენების მოთხოვნილი პერიოდი; კ) სანებართვო შენობა-ნაგებობის კლასისა და სამშენებლო საქმიანობის სახეობისათვის – ამ დადგენილებით გათვალისწინებული დოკუმენტაცია.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ სადავო პერიოდში მოქმედი ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2014 წლის 30 დეკემბრის №20-104 დადგენილებით დამტკიცებული ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის წესდების (დებულება) მე-3 მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, სამსახურის ფუნქციებს მათ შორის მიეკუთვნება: ა) არქიტექტურულ-ქალაქთმშენებლობითი პროცესების მართვა თბილისის ადმინისტრაციული საზღვრებით დადგენილ ტერიტორიაზე; გ) თბილისის ტერიტორიულ-სივრცითი მოწყობის პოლიტიკის რეალიზაციისათვის კანონმდებლობით გათვალისწინებული ქალაქმშენებლობითი დოკუმენტაციის დამუშავება, მათში ცვლილებების შეტანა და დადგენილი წესით დამტკიცება; ვ) დადგენილი წესით სამშენებლოდ მიწის ნაკვეთის გამოყენების პირობების დადგენა, არქიტექტურულ-სამშენებლო პროექტის შეთანხმება, მშენებლობის ნებართვის გაცემა და კანონმდებლობით დადგენილი წესით, მათში ცვლილებების შეტანა; ზ) თბილისის მიწათსარგებლობის გეგმის განხორციელების კოორდინაცია, მშენებლობისა და კეთილმოწყობის რეგულირება.
ზემოაღნიშნული საკანონმდებლო ნორმების საფუძველზე, საკასაციო პალატა ეთანხმება სააპელაციო სასამართლოს შეფასებას, რომ სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახური არის თბილისში არქიტექტურულ- სამშენებლო სფეროში ერთადერთი ერთიანი საჯარო ხელისუფლების განმახორციელებელი ორგანო, იგი ვალდებული არის იზრუნოს ქალაქის მხატვრული იერსახის შემდგომი გაუმჯობესებისათვის და ამ კუთხით იგი სარგებლობს დისკრეციული უფლებამოსილებით. შესაბამისად, მას დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში, შესაძლებლობა აქვს ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში, საქმის გარემოებების შესწავლისა და შეფასების შემდგომ, განსაზღვროს სამშენებლო სამუშაოების განხორციელების მიზანშეწონილობა და მისი შესაბამისობა სამსახურის მიერ შემუშავებულ ქალაქის განვითარების პოლიტიკასთან. ამასთან, დისკრეციული უფლებამოსილება უნდა განხორციელდეს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-6 და მე-7 მუხლებით დადგენილი წესით - კანონით დადგენილ ფარგლებში, კანონით განსაზღვრული მიზნით და საჯარო და კერძო ინტერესების პროპორციულობის გათვალისწინებით.
საკასაციო სასამართლო სრულად იზიარებს და ეთანხმება კასატორების პოზიციას იმის შესახებ, რომ არქიტექტურის სამსახური უფლებამოსილია ქალაქმშენებლობით საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღებისას გაითვალისწინოს არა მხოლოდ სამართლებრივი - კანონშესაბამისობის, არამედ მიზანშეწონილობის ასპექტებიც (საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 17 სექტემბრის №ბს-473(2კ-19) განჩინება), თუმცა, საქმეში წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, მოცემულ შემთხვევაში, საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კასატორებს შეფასებას, სადავო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების კანონიერების შესახებ. ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის „ლ“ ქვეპუნქტის თანახმად, დისკრეციული უფლებამოსილება ადმინისტრაციულ ორგანოს ან თანამდებობის პირს ანიჭებს თავისუფლებას საჯარო და კერძო ინტერესების დაცვის საფუძველზე კანონმდებლობის შესაბამისი რამდენიმე გადაწყვეტილებიდან შეარჩიოს ყველაზე მისაღები გადაწყვეტილება. ამავე კოდექსის მე-6 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, თუ ადმინისტრაციულ ორგანოს რომელიმე საკითხის გადასაწყვეტად მინიჭებული აქვს დისკრეციული უფლებამოსილება, იგი ვალდებულია ეს უფლებამოსილება განახორციელოს კანონით დადგენილ ფარგლებში. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილი ადგენს, რომ ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია განახორციელოს დისკრეციული უფლებამოსილება მხოლოდ იმ მიზნით, რომლის მისაღწევადაც მინიჭებული აქვს ეს უფლებამოსილება.
საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ სასამართლოს მინიჭებული აქვს პროცესუალური კომპეტენცია, შეამოწმოს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული აქტის კანონიერება. სასამართლო კონტროლის განხორციელებისას მხოლოდ დისკრეციულ უფლებამოსილებაზე მითითება არ წარმოადგენს აქტის კანონიერების დადასტურების საკმარის საფუძველს, რამდენადაც სასამართლომ უნდა შეაფასოს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული აქტის კანონიერება და დასაბუთებულობა.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ განსახილველ საქმეში, წარმოდგენილი მტკიცებულებების საფუძველზე, ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დისკრეციული უფლებამოსილების საფუძველზე მიღებული გადაწყვეტილება და მისი დასაბუთება, მათ შორის, ტერიტორიის დაბალი ინტენსივობით განვითარების მიზანშეწონილობაზე მითითება არ აკმაყოფილებს დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლებში მიღებული გადაწყვეტილების დასაბუთების სტანდარტს, იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ განსახილველ შემთხვევაში, ნებართვის მაძიებელს, მოსარჩელეს, მშენებლობის ნებართვის მისაღებად, უკვე გავლილი ჰქონდა პირველი ორი სტადია და რჩებოდა მხოლოდ მე-3 სტადია - მშენებლობის ნებართვის გაცემა. საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მოსარჩელე მხარის მიერ ნებართვის მიღების პროცესში გავლილი პირველი ორი სტადია მიწის ნაკვეთის სამშენებლოდ გამოყენების პირობების დამტკიცება და არქიტექტურული პროექტის, კონსტრუქციული ან/და ტექნოლოგიური სქემის შეთანხმება ასევე მოიაზრებს ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან, როგორც კანონიერების, ასევე მიზანშეწონილობის კუთხით კონტროლს. ამასთან, მშენებლობის ნებართვის მიღების მე-3 სტადია აუცილებლად გულისხმობს პირველი ორი სტადიის დადებითი გადაწყვეტილებით დასრულებას და მოიცავს მათ. მშენებლობის ნებართვის გაცემისას მხედველობაში მიიღება ის გარემოება, რომ ნებართვის მაძიებელს უკვე გავლილი აქვს პირველი ორი სტადია და შესაბამისად, ადმინისტრაციულ ორგანოს დისკრეციული ფულებამოსილების ფარგლებში შეთანხმებული აქვს სამშენებლო პროექტის, ობიექტის შესახებ ძირითადი მახასიათებლები. ასეთ დროს, გასათვალისწინებელია, რომ ნებართვის მაძიებელს გაწეული აქვს მოცულობითი სამუშაო, გაღებული აქვს შესაბამისი საკადრო, დროისა და ფინანსური რესურსები და მას მომეტებულად წარმოეშობა მოლოდინი, ხოლო ადმინისტრაციულ ორგანოს ვალდებულება, რომ მშენებლობის ნებართვაზე უარის თქმა არ იყოს თვითნებური, აბსტრაქტული, დაუსაბუთებელი და ეფუძნებოდეს კონკრეტული ფაქტობრივი გარემოებების მისადაგებას კანონმდებლობით დადგენილ ნორმებზე, რომლებიც გამორიცხავენ მშენებლობის ნებართვის გაცემას, რასაც განსახილველ შემთხვევაში ადგილი არ ჰქონია.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო სრულად იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციის სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ სააპელაციო სასამართლომ სწორად გადაწყვიტა დავა.
ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრების განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება ასევე არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივრებს - წარმატების პერსპექტივა, რის გამოც საკასაციო საჩივრები არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.
ამასთან, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილზე და აღნიშნავს, რომ თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70 პროცენტი.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ვინაიდან, სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს საკასაციო საჩივარზე 17/08/2020 წ. საგადახდო მოთხოვნა №00947-ით გადახდილი აქვს სახელმწიფო ბაჟი - 300 ლარის ოდენობით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, მას უნდა დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70 პროცენტი - 210 ლარი შემდეგი ანგარიშიდან: ქ. თბილისი, სახელმწიფო ხაზინა, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი №300773150;

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მეორე ნაწილით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისა და სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურის საკასაციო საჩივრები მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2020 წლის 1 ივლისის განჩინება;
3. სსიპ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე 17/08/2020 წ. საგადახდო მოთხოვნა №00947-ით გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 300 ლარის 70 პროცენტი - 210 ლარი, შემდეგი ანგარიშიდან: ქ. თბილისი, სახელმწიფო ხაზინა, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი №300773150;
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.





თავმჯდომარე ქ. ცინცაძე



მოსამართლეები: ნ. სხირტლაძე



გ. გოგიაშვილი