საქართველოს უზენაესი სასამართლო
გ ა ნ ჩ ი ნ ე ბ ა
საქართველოს სახელით

საქმე №ბს-338(კ-23) 3 ნოემბერი, 2023 წელი
ქ. თბილისი
ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატა
შემდეგი შემადგენლობა:
გიორგი გოგიაშვილი (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მოსამართლეები: ქეთევან ცინცაძე, ნუგზარ სხირტლაძე

საქმის განხილვის ფორმა -ზეპირი მოსმენის გარეშე
კასატორი (მოსარჩელე) - დ.ვ-ე
მოწინააღმდეგე მხარეები (მოპასუხეები) - ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერია, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის მუნიციპალური ინსპექცია (ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის უფლებამონაცვლე)
გასაჩივრებული განჩინება - თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება
დავის საგანი - ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობა
კასატორის მოთხოვნა - გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილება

აღწერილობითი ნაწილი:

2021 წლის 22 ივნისს დ.ვ-ემ სარჩელით მიმართა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას და მოითხოვა „დ.ვ-ის 10 000 ლარით დაჯარიმებისა და დემონტაჟის დავალების შესახებ“ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 11 სექტემბრის N001660/001600 დადგენილების ბათილად ცნობა და ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიისათვის ახალი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის დავალება, დ.ვ-ის ადმინისტრაციული საჩივრის დაკმაყოფილების თაობაზე.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 11 მარტის განჩინებით შეჩერდა გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის-ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 11 სექტემბრის N001660/001600 დადგენილების მოქმედება უნებართვო ნაგებობის დემონტაჟის ნაწილში საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 11 მარტის განჩინებით ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის უფლებამონაცვლედ საქმეში ჩაერთო ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის მუნიციპალური ინსპექცია.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 27 ნოემბრის გადაწყვეტილებით დ.ვ-ის სარჩელი არ დაკმაყოფილდა.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 27 ნოემბრის გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა დ.ვ-ემ.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინებით დ.ვ-ის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა; უცვლელად დარჩა თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 2019 წლის 27 ნოემბრის გადაწყვეტილება.
თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა დ.ვ-ემ, რომელმაც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილებით სარჩელის დაკმაყოფილება მოითხოვა.
კასატორი მიუთითებს, რომ ადმინისტრაციული ორგანოს და სასამართლოებს გადაწყვეტილების მიღებისას არ უხელმძღვანელიათ საქართველოს კონსტიტუციით დაცული პრინციპებით.
კასატორს უსაფუძვლოდ მიაჩნია, რომ მას ქალაქ თბილისის ტერიტორიაზე არსებული მიწის ნაკვეთზე უნებართვო მშენებლობისათვის დაეკისრა სანქცია, მაშინ, როცა მიწის ნაკვეთი სახელმწიფო ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ იჯარით სწორედ ...ის მოწყობის მიზნით გადაეცა და ამასთან, არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 29 სექტემბრის N12/30678 ქალაქგეგმარებით დასკვნის საფუძველზე მშენებლობის უფლება მიწის ნაკვეთის იჯარით მიღებისთანავე ჰქონდა.
ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კასატორს მიაჩნია, რომ უნდა გაუქმდეს სადავო გადაწყვეტილება და დაკმაყოფილდეს მისი სასარჩელო მოთხოვნა.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2023 წლის 10 აპრილის განჩინებით დ.ვ-ის საკასაციო საჩივარი, ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, დასაშვებობის შესამოწმებლად წარმოებაში იქნა მიღებული.

სამოტივაციო ნაწილი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ დ.ვ-ის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნებს და არ ექვემდებარება დასაშვებად ცნობას შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილი განსაზღვრავს საკასაციო საჩივრის განსახილველად დასაშვებობის ამომწურავ საფუძვლებს, კერძოდ, აღნიშნული ნორმის თანახმად, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ საკასაციო საჩივარი დაიშვება, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს განჩინების საკასაციო სასამართლოს მიერ დამკვიდრებული პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით და ამასთან, არ არსებობს საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღების ვარაუდი. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული განჩინება არ ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს. ამასთან, საქმის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს მიერ საქმეზე ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების თვალსაზრისით.
საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ კასატორი ვერ ასაბუთებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვას მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით. კასატორი საკასაციო საჩივარში ვერ აქარწყლებს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებსა და დასკვნებს.
საკასაციო სასამართლო იზიარებს მოცემულ საქმეზე ქვედა ინსტანციების სასამართლოების მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებს და ამ გარემოებებთან დაკავშირებით გაკეთებულ სამართლებრივ შეფასებებს და მიიჩნევს, რომ ქვედა ინსტანციის სასამართლოებმა არსებითად სწორად გადაწყვიტეს მოცემული დავა.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ განსახილველი დავისათვის მნიშვნელობის მქონეა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებულ მიწაზე უნებართვო მშენებლობის განხორციელების საფუძვლით, მოსარჩელის სამშენებლო სამართალდამრღვევ სუბიექტად მიჩნევისა და მისთვის სანქციის დაკისრების კანონიერების შეფასება.
საკასაციო სასამართლო დადგენილად მიიჩნევს შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს:
2016 წლის 15 ივლისს ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის მიერ დ.ვ-ის მიმართ შედგენილ იქნა №001660 მითითება, რომლის თანახმად, თბილისში, ...ის მიმდებარედ დ.ვ-ემ განახორციელა უნებართვო სამშენებლო სამუშაოები. კერძოდ, განთავსებული იყო ნაგებობა და მოწყობილი იყო „...“. დ.ვ-ეს აღნიშნული დარღვევის გამოსასწორებლად განესაზღვრა 10 კალენდარული დღე და დაევალა განხორციელებული სამშენებლო სამუშაოების კანონიერების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის წარმოდგენა. ამავე მითითებით მხარეს განემარტა, რომ წინააღმდეგ შემთხვევაში მის მიმართ გატარდებოდა „პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის“ 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ზომები.
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 14 მაისის №001600 შემოწმების აქტის თანახმად, დ.ვ-ემ არ შეასრულა 2016 წლის 15 ივლისის N001660 მითითებით გათვალისწინებული პირობები. მითითებით დაწესებულ 10 - დღიან ვადაში დ.ვ-ეს არც სამშენებლო დოკუმენტაცია წარუდგენია ზედამხედველობის სამსახურისათვის და არც დემონტაჟი განუხორციელებია.
2017 წლის 13 ივნისს და 2017 წლის 20 ივლისს სამშენებლო მითითებისა და შემოწმების აქტის შედეგების განხილვის მიზნით ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურში ჩატარდა ზეპირი სხდომები. აღნიშნულ სხდომებზე გამოცხადდა დ.ვ-ე, რომელმაც განმარტა, რომ მითითებით გათვალისწინებული ნაგებობა იყო კანონიერი, ვინაიდან, სადავო შენობა-ნაგებობა განთავსებულია მისთვის მერიის მიერ 2030 წლის 21 მაისამდე იჯარით გადაცემულ ქონებაზე და მშენებლობის უფლება მიწის ნაკვეთის იჯარით მიღებისთანავე არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 29 სექტემბრის N12/30678 ქალაქგეგმარებითი დასკვნისა და წერილობითი დასტურის საფუძველზე ჰქონდა. დ.ვ-ემ ასევე აღნიშნა, რომ მას კანონით დადგენილი წესით არ ჩაჰბარებია ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 14 მაისის №001600 შემოწმების აქტი.
დ.ვ-ემ არაერთხელ მიმართა სსიპ თბილისის მუნიციპალიტეტის არქიტექტურის სამსახურს ქალაქ თბილისში, ...ის მიმდებარედ №... საკადასტრო კოდის მქონე მიწის ნაკვეთზე უნებართვოდ მოწყობილი ნაგებობის ლეგალიზების მოთხოვნით, თუმცა, საბოლოოდ, მისი მოთხოვნა არ დაკმაყოფილდა.
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 11 ივლისის N4-3/101-გ/17 ბრძანებით 2016 წლის 15 ივლისის N001660 მითითების საფუძველზე დაწყებული საქმის განხილვის ვადა გაგრძელდა 2 თვით.
2017 წლის 2 აგვისტოს ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის სამართლებრივი უზრუნველყოფის განყოფილების უფროსი სპეციალისტის მოხსენებითი ბარათის თანახმად, ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2016 წლის 15 ივლისის №001660 მითითებაში დაშვებულ იქნა შეცდომა, კერძოდ, მასში მითითებული დარღვევები გათვალისწინებული იყო „პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის“ 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ პუნქტით და არა - პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ პუნქტით.
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 11 სექტემბრის №001660/001600 დადგენილებით, „პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის“ 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ პუნქტის შესაბამისად, დ.ვ-ე დაჯარიმდა 10 000 ლარით, ქ. თბილისში, ...ის მიმდებარედ (ს/კ...), თვითმმართველი ერთეულის ტერიტორიაზე უნებართვოდ განხორციელებული სამშენებლო სამუშაოებისათვის. მოსარჩელეს დაევალა უნებართვოდ მოწყობილი ნაგებობის, ასევე, ...ის დემონტაჟი და ჯარიმის გადახდა დადგენილების ჩაბარებიდან 30 დღის ვადაში.
სადავო დადგენილება დ.ვ-ემ 2017 წლის 25 ოქტომბერს ადმინისტრაციული საჩივრით გაასაჩივრა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიაში. საჩივრის თანახმად, დ.ვ-ის მიმართ სამშენებლო სამართალდარღვევის საქმის წარმოება თითქმის 12 თვის განმავლობაში მიმდინარეობდა პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ" პუნქტით, რომელიც უნებართვო მშენებლობის განხორციელების შემთხვევაში ითვალისწინებს ჯარიმას 8 000 ლარის ოდენობით. სადავო დადგენილებით მოულოდნელად შეიცვალა სადავო ქმედების კვალიფიკაცია და დ.ვ-ე დაჯარიმდა პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა" პუნქტის მიხედვით 10000 ლარით. დ.ვ-ის განმარტებით, მისთვის ცნობილი რომ ყოფილიყო მითითებით გათვალისწინებული ქმედების გამო 10000 ლარით დაჯარიმების შესახებ, შესაძლოა, სადავო ნაგებობის დემონტაჟი განეხორციელებინა. გასაჩივრებული დადგენილებით დ.ვ-ე დაჯარიმდა იმ ნაგებობის მშენებლობისათვის, რომლის მშენებლობის უფლებაც ჰქონდა მიწის ნაკვეთის იჯარით მიღებისთანავე არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 29 სექტემბრის №12/30678 ქალაქგეგმარებით დასკვნისა და წერილობითი დასტურის საფუძველზე. საქართველოს მთავრობის №57 დადგენილება 2009-2010 წლებში არ ითვალისწინებდა პირველი კლასის მშენებლობაზე ნებართვის საჭიროებას.
ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 2018 წლის 8 ივნისის №210 ბრძანებით, არ დაკმაყოფილდა დ.ვ-ის 2017 წლის 25 ოქტომბრის ადმინისტრაციული საჩივარი და ძალაში დარჩა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 11 სექტემბრის №001660/001600 დადგენილება.
საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, სადავო პერიოდში მოქმედ, „მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2009 წლის 24 მარტის №57 დადგენილებაზე, რომლის 36-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, მშენებლობის განხორციელების სამართლებრივ საფუძვლად მიიჩნევა კანონმდებლობით, მათ შორის, ამ დადგენილებით განსაზღვრულ შემთხვევებში სათანადო წესით მიღებული მშენებლობის ნებართვა, რომელიც გაიცემა: ა) ახალ მშენებლობაზე (მათ შორის მონტაჟზე), ბ) არსებული შენობა-ნაგებობის რეკონსტრუქციაზე, გ) არსებული შენობა- ნაგებობის დემონტაჟზე, დ) სამშენებლო დოკუმენტის ისეთ ცვლილებაზე, რომელიც საჭიროებს ახალ ნებართვას. მშენებლობის ნებართვას დაქვემდებარებული შენობა-ნაგებობების მშენებლობა მშენებლობის ნებართვის გარეშე, ან/და დროებითი შენობა-ნაგებობის განთავსება სანებართვო მოწმობით განსაზღვრული გამოყენების პერიოდის გასვლის შემდეგ წარმოადგენს უნებართვო მშენებლობას, თანახმად მითითებული დადგენილების მე-3 მუხლის 74-ე პუნქტისა.
სამშენებლო სამართალდარღვევის საქმის წარმოების წესები აგრეთვე მოწესრიგებულია „პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსით“, რომლის მე-14 მუხლის თანახმად, სამშენებლო საქმიანობის სამშენებლო სფეროს ტექნიკური რეგლამენტებითა და საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების დაცვით განხორციელებას პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსი უზრუნველყოფს. დასახელებული კანონის მე-4 თავი არეგულირებს მომეტებული ტექნიკური საფრთხის შემცველ ობიექტებს და მათთან დაკავშირებულ პროცესებს, რომელთა წარმოება, მშენებლობა, მონტაჟი, შენახვა, ტრანსპორტირება, ბრუნვა, გამოყენება და განადგურება შეიცავს ნგრევის, აფეთქების, ემისიისა და ინტოქსიკაციის შესაძლებლობას და არის მომეტებული რისკი ადამიანის სიცოცხლის, ჯანმრთელობის, საკუთრებისა და გარემოსთვის. ამავე თავით განსაზღვრულია სამშენებლო სამართალდარღვევები, მათი დადგენისა და სამართალდარღვევისათვის სანქციის დაკისრების ნორმები და დადგენილია, რომ ამ ნორმების მოქმედება ვრცელდება: ა) პირების, აგრეთვე ამხანაგობების საქმიანობაზე, რომლის დროსაც ხორციელდება შენობა-ნაგებობის, მისი ელემენტების, კონსტრუქციული სისტემების ან კვანძების მშენებლობა, მონტაჟი, დემონტაჟი და სხვა სამშენებლო სამუშაოები; ბ) დამკვეთზე, რომლის ქმედებამაც გამოიწვია დარღვევები სამშენებლო საქმიანობაში; გ) სამშენებლო მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეზე ან მოსარგებლეზე, თუ დაუდგენელია მშენებლობის მწარმოებელი პირი; დ) შენობა-ნაგებობის მესაკუთრეზე ან მოსარგებლეზე, თუ დაუდგენელია მრავალბინიანი სახლის მშენებლობის მწარმოებელი პირი; ე) მესაკუთრეზე, რომლის სარეკონსტრუქციო ან სადემონტაჟო ავარიული შენობა- ნაგებობის ავარიულობის ხარისხი უშუალო საფრთხეს უქმნის ადამიანის სიცოცხლეს ან/და ჯანმრთელობას.
ამავე კანონის 25-ე მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, სამშენებლო საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის ორგანო სამართალდარღვევის საქმის წარმოებას იწყებს დამრღვევის მიმართ მითითების გაცემით, გარდა ამ მუხლის 23-ე ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. კანონის მე-15 მუხლის „ღ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მითითებით სავარაუდო დამრღვევს განესაზღვრება ვადა განხორციელებული ქმედების მართლზომიერების დასადასტურებლად ან დარღვევის გამოსასწორებლად. 25-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად კი, მითითებით განსაზღვრული ვადის გასვლის შემდეგ, სამშენებლო საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის ორგანო ამოწმებს დამრღვევს, რაზედაც დგება შემოწმების აქტი. შემოწმების აქტში აისახება მშენებარე ობიექტის ფაქტობრივი მდგომარეობა მითითების პირობებთან მიმართებით, კერძოდ: ა) მითითება შესრულდა, ბ) მითითება არ შესრულდა, გ) მითითება არადროულად სრულდება. ამავე მუხლის მე-8 ნაწილის თანახმად, მითითებით განსაზღვრული ვადის დინება ჩერდება უნებართვოდ ან/და პროექტის დარღვევით აშენებული ობიექტების ან მათი ნაწილების ლეგალიზების შესახებ წარმოების დაწყებიდან შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებამდე, ხოლო 25-ე მუხლის მე-9 პუნქტის თანახმად კი, თუ შემოწმების აქტში დაფიქსირებულია დარღვევა, აქტის საფუძველზე სამშენებლო საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის ორგანო იღებს დადგენილებას: ა) დამრღვევის დაჯარიმების შესახებ; ბ) დამრღვევის დაჯარიმებისა და საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევით მიმდინარე მშენებლობისა და უნებართვო დემონტაჟის შეჩერების შესახებ; გ) დამრღვევის დაჯარიმებისა და საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევით აშენებული შენობა-ნაგებობების მთლიანად ან ნაწილობრივ დემონტაჟის, მშენებარე შენობა-ნაგებობების მშენებლობის მთლიანად ან ნაწილობრივ შეჩერებისა და დემონტაჟის შესახებ.
კოდექსის 25-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, თუ უნებართვო მშენებლობის მწარმოებელი პირი დადგენილია და მიწის ნაკვეთი სახელმწიფო ან/და თვითმმართველი ერთეულის საკუთრებაა, უფლებამოსილი ორგანო მითითების გაცემისა და შემოწმების აქტის შედგენის საფუძველზე იღებს დადგენილებას უნებართვო მშენებლობის დემონტაჟისა და დამრღვევისათვის საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ, რომლის გასაჩივრებაც არ აჩერებს აღნიშნული დადგენილების მოქმედებას დემონტაჟის ნაწილში.
საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ „პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის“ 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის სადავო პერიოდში მოქმედი რედაქციის თანახმად, ქალაქ თბილისის ტერიტორიაზე სახელმწიფოს ან თვითმმართველი ერთეულის საკუთრებაში არსებულ უძრავ ქონებაზე უნებართვო მშენებლობის ან/და რეკონსტრუქციის წარმოება, რომელიც იწვევს შენობა-ნაგებობის გაბარიტების ცვლილებას, გამოიწვევს დაჯარიმებას 10 000 ლარით.
ზემოაღნიშნულ ნორმებზე დაყრდნობით, საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ სამშენებლო სამუშაოების კანონიერად განხორციელების საფუძვლად კანონმდებლობა იმპერატიულად ადგენს შესაბამის სანებართვო დოკუმენტაციას. მშენებლობის განხორციელებამდე პირმა კანონით დადგენილი წესით უნდა მოიპოვოს უფლებამოსილი ორგანოს თანხმობა, რაც განსახორციელებელი სამუშაოების მიხედვით, შეიძლება გამოიხატოს ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან განზრახული სამშენებლო სამუშაოების დადასტურების მიღებაში ან მშენებლობის ნებართვის მოპოვებაში, წინააღმდეგ შემთხვევაში, უნებართვო მშენებლობის სახით, ადგილი ექნება სამშენებლო სამართალდარღვევას, რისთვისაც პასუხისმგებლობა პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის საქართველოს კანონის შესაბამისად განისაზღვრება. ამასთან, საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ მშენებლობის ნებართვის გაცემაზე უფლებამოსილ ადმინისტრაციულ ორგანოს, კანონმდებლობის თანახმად, წარმოადგენს არქიტექტურის სამსახური.
საკასაციო პალატა მიუთითებს, რომ სამართალდარღვევა, თავისი ბუნებით, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევას წარმოადგენს. ამასთან, იმისათვის, რომ პირი მივიჩნიოთ სამართალდამრღვევად, სახეზე უნდა გვქონდეს სამართალდარღვევის შემადგენლობა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, გამორიცხულია პირის, როგორც სამართალდამრღვევის დაჯარიმება. მხარის სამართალდამრღვევად მიჩნევისათვის სახეზე უნდა გვქონდეს მოსარჩელის მიერ განხორციელებული ქმედება, რომელიც მართლსაწინააღმდეგოა (კანონით უნდა იკრძალებოდეს შესაბამისი ნებართვის/შეტყობინების გარეშე მოსარჩელის მიერ სამშენებლო/სარეკონსტრუქციო სამუშაოების წარმოება და კანონი უნდა ადგენდეს შესაბამის სახდელს უკანონო მშენებლობისათვის/რეკონსტრუქციისათვის) და ბოლოს, სახეზე უნდა იყოს ბრალი (მოსარჩელის დამოკიდებულება მის მიერ განხორციელებული ქმედების მიმართ) (სუსგ საქმეზე 15.11.2012წ. №ბს-391-386(3კ-12)).
განსახილველ შემთხვევაში, საქმეზე დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებას წარმოადგენს, რომ თბილისში, ...ის მიმდებარედ, სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ მიწაზე დ.ვ-ემ განახორციელა სამშენებლო სამუშაოები, კერძოდ, განთავსებულია შენობა-ნაგებობა და მოწყობილია ..., რაც „მშენებლობის ნებართვის გაცემის წესისა და სანებართვო პირობების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2009 წლის 24 მარტის №57 დადგენილების შესაბამისად საჭიროებდა მშენებლობის ნებართვას. ასევე დადგენილია, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის მიერ გამოვლენილ იქნა უნებართვო მშენებლობის ფაქტი და მოსარჩელეს დაეკისრა სანქცია როგორც უნებართვო სამშენებლო სამუშაოების მწარმოებელ პირს. საკასაციო პალატა ყურადღებას ამახვილებს, იმ გარემოებაზე, რომ ქალაქ თბილისში, ...ის მიმდებარედ, მშენებლობის განხორციელების ფაქტს თავად დ.ვ-ეც არ ხდის სადავოდ, თუმცა მიუთითებს, რომ, მიწის ნაკვეთი სახელმწიფო ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ იჯარით სწორედ ...ის მოწყობის მიზნით გადაეცა და არქიტექტურის სამსახურის 2009 წლის 29 სექტემბრის №12/30678 ქალაქგეგმარებითი დასკვნის საფუძველზე მშენებლობის უფლება მიწის ნაკვეთის იჯარით მიღებისთანავე ჰქონდა.
საკასაციო პალატა იზიარებს ადმინისტრაციული ორგანოს შეფასებას, რომ მოსარჩელის მიერ მითითებული არგუმენტანცია/დოკუმენტაცია ვერ ადასტურებს სამშენებლო სამუშაოების კანონიერებას, მაშინ, როცა, სადავო ურთიერთობის მომწესრიგებელი ნორმებით იმპერატიულადაა განსაზღვრული მოსარჩელის მიერ ნაწარმოები მშენებლობის სამართლებრივ საფუძვლად მშენებლობის ნებართვა. ამასთან, საქმის მასალებში არ მოიპოვება სხვა დოკუმენტი (შესაბამისი ორგანოს მიერ გაცემული სამშენებლო ნებართვა), რომელიც დაადასტურებდა მშენებლობის კანონიერებას. უნებართვო სამშენებლო სამუშაოების განხორციელების ფაქტს თავის მხრივ ადასტურებს დ.ვ-ის არაერთი მიმართვაც არქიტექტურის სამსახურისათვის, მის მიერ აშენებული ნაგებობის ლეგალიზების მიზნით, თუმცა საქმის მასალებით არ ირკვევა, რომ ლეგალიზაცია განხორციელდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ მოსარჩელისათვის სახდელის შეფარდება არ მომხდარა მყისიერად, მას მიეცა მითითება, განესაზღვრა გონივრული ვადა დარღვევის გამოსასწორებლად, შემდეგ ადმინისტრაციულმა ორგანომ ჩაატარა შემოწმება, დააფიქსირა, რომ მოსარჩელის მიერ არ შესრულდა მითითებით გათვალისწინებული პირობები (არ განხორციელებულა უკანონო მშენებლობის დემონტაჟი ან სანებართვო დოკუმენტაციის მოპოვება) და მხოლოდ ამის შემდეგ დააკისრა მას კანონით გათვალისწინებული სანქციები.
ამდენად, იმ პირობებში, როდესაც დადგენილია სამართალდარღვევის არსებობის ფაქტი და საქმის მასალებით დასტურდება, რომ ადმინისტრაციულმა ორგანომ დაიცვა სამშენებლო კანონმდებლობით გათვალისწინებული პროცედურები, საკასაციო პალატა იზიარებს ქვედა ინსტანციების სასამართლოების შეფასებას, რომ აღნიშნული ქმნიდა კასატორისათვის დემონტაჟის დავალებისა და 10 000 ლარით დაჯარიმების საფუძველს („პროდუქტის უსაფრთხოებისა და თავისუფალი მიმოქცევის კოდექსის“ 44-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ პუნქტი).
საკასაციო პალატას ასევე უსაფუძვლოდ მიაჩნია მოსარჩელის მეორე მოთხოვნა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის 2018 წლის 8 ივნისის №210 ბრძანების ბათილად ცნობის შესახებ, რომლითაც არ დაკმაყოფილდა დ.ვ-ის 2017 წლის 25 ოქტომბრის ადმინისტრაციული საჩივარი და ძალაში დარჩა ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის ზედამხედველობის საქალაქო სამსახურის 2017 წლის 11 სექტემბრის №001660/001600 დადგენილება. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ადმინისტრაციულ საჩივარს, როგორც უფლების დაცვის საშუალებას, მხარისათვის განსაკუთრებული ინტერესი გააჩნია. ადმინისტრაციული წარმოება ადმინისტრაციულ საჩივართან დაკავშირებით გულისხმობს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების გადამოწმებას როგორც ფორმალური, ისე მატერიალური თვალსაზრისით. მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან ადმინისტრაციულ ორგანოში გასაჩივრებული აქტი კანონიერია, და ადმინისტრაციული წარმოების ფარგლებში ადმინისტრაციული საჩივრის საფუძვლები და მასთან დაკავშირებული საკითხები ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის მიერ სრულად იქნა შესწავლილი, საკასაციო პალატა, საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 601, 185-ე და 201-ე მუხლებზე დაყრდნობით იზიარებს ქვედა ინსტანციების სასამართლოს შეფასებას, რომ არ არსებობს ზემოხსენებული აქტის ბათილად ცნობის სამართლებრივი საფუძველები.
შესაბამისად, საკასაციო პალატა აღნიშნავს, რომ სადავო აქტები მიღებულია კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნათა გათვალისწინებით და არ არსებობს სადავო აქტების ბათილად ცნობის სამართლებრივი საფუძველი, ვინაიდან ადგილი არა აქვს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 601 მუხლით გათვალისწინებულ კანონის დარღვევას, გასაჩივრებულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებში ასახული კონკრეტული ურთიერთობის მოწესრიგება შეესაბამება მისი გამოცემის სამართლებრივ საფუძვლებს და წინააღმდეგობაში არ მოდის მოცემული ურთიერთობის მარეგულირებელ სამართლებრივ ნორმებთან.
ამდენად, საკასაციო სასამართლო მიუთითებს, რომ მოცემულ საქმეს არ გააჩნია არავითარი პრინციპული მნიშვნელობა სასამართლო პრაქტიკისათვის, ხოლო საკასაციო საჩივარს - წარმატების პერსპექტივა.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ არ არსებობს საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით რეგლამენტირებული არც ერთი საფუძველი, რის გამოც საკასაციო საჩივარი არ უნდა იქნეს დაშვებული განსახილველად.

სარეზოლუციო ნაწილი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლით, 34-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლით და


დაადგინა:

1. დ.ვ-ის საკასაციო საჩივარი მიჩნეულ იქნეს დაუშვებლად;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2022 წლის 27 ივლისის განჩინება;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე გ. გოგიაშვილი

მოსამართლეები: ქ. ცინცაძე

ნ. სხირტლაძე