ბს-1227-1045-კ-04 25 იანვარი, 2005 წ., ქ. თბილისი

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატა
შემადგენლობა: ნ. სხირტლაძე (თავმჯდომარე),
ი. ლეგაშვილი (მომხსენებელი),
ნ. კლარჯეიშვილი

დავის საგანი: დღგ-ს ჩათვლის აღდგენა.

აღწერილობითი ნაწილი:
შპს “ა.” სარჩელით მიმართა სასამართლოს მოპასუხეების _ თბილისის ვაკე-საბურთალოს საოლქო საგადასახადო ინსპექციისა და ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის მიმართ და მოითხოვა დღგ-ს ჩათვლის აღდგენა.
მოსარჩელე მიუთითებდა, რომ 2001წ. 10 მაისს და 30 ივნისს შპს “ლ.” გაფორმებული ხელშეკრულებების საფუძველზე ამ უკანასკნელს გადაუხადა მომსახურების თანხა საგადასახადო ანგარიშფაქტურით, სერია აა-70 ¹...., დღგ-ს თანხა _ 15636,5 ლარი, სერია აა-70 _ ¹.... დღგ-ს თანხა _ 4923,66 ლარი, სერია აა-70 ¹....-ით _ დღგ-ს თანხა 1583,33 ლარი. სულ დღგ _ 22143,49 ლარი. აღნიშნული დასტურდებოდა ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის 2003წ. 1 აპრილის ¹119 წერილით, რომლის თანახმად, მითითებული ანგარიშფაქტურების მე-4 ეგზემპლარები წარდგენილი იყო დღგ-ს დეკლარაციებთან ერთად და, შესაბამისად, გადახდილი იყო დღგ-ს თანხა.
მოპასუხეებმა სარჩელი არ ცნეს და განმარტეს, რომ შპს “ლ.” მიერ მითითებული ანგარიშფაქტურებით გადახდილი თანხა არ იყო მოხვედრილი ეროვნული ბანკის სახაზინო ანგარიშზე, რის გამოც იგი ჩათვლას არ ექვემდებარებოდა საგადასახადო კოდექსის 114-ე მუხლის საფუძველზე.
თბილისის ვაკე-საბურთალოს რაიონული სასამართლოს 2004წ. 22 მარტის გადაწყვეტილებით დაკმაყოფილდა სარჩელი _ უკანონოდ იქნა მიჩნეული ვაკე-საბურთალოს საოლქო საგადასახადო ინსპექციის ქმედება შპს “ა.” სერია აა-70 ¹033956, სერია აა-70 ¹033957, სერია აა-70 ¹033961 საგადასახადო ანგარიშფაქტურების საფუძველზე დღგ-ს თანხის _ 22143 ლარის ჩათვლის გაუქმების შესახებ და აღუდგა დღგ-ის ჩათვლა.
რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციო საჩივრით გაასაჩივრა ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტმა და ვაკე-საბურთალოს საოლქო საგადასახადო ინსპექციამ, რომლებმაც მოითხოვეს გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004წ. 25 აგვისტოს განჩინებით არ დაკმაყოფილდა სააპელაციო საჩივრები, უცვლელად დარჩა რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება.
სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია, რომ 2001წ. 10 მაისსა და 30 ივნისს შპს “ა.” და შპს “ლ.” შორის დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე გადარიცხულ იქნა მომსახურების თანხა _ 133819 ლარი სს “თ.-ბ.-ს. ბ.” მეშვეობით, საიდანაც დღგ-ს თანხა შეადგენდა 22143,49 ლარს. განხორციელებული ოპერაციის ნამდვილობას სადავოდ არ ხდიდნენ არც აპელანტები. სააპელაციო სასამართლომ არ გაიზიარა აპელანტთა მოსაზრება იმის შესახებ, რომ, ვინაიდან შპს “ლ.” მიერ აჭარის ა/რ ბიუჯეტში შეტანილმა დღგ-ს თანხებმა ასახვა ვერ პოვეს ეროვნული ბანკის სახაზინო ანგარიშზე, ამიტომ იგი არ ითვლებოდა საქართველოს ბიუჯეტში შეტანილად და არ ექვემდებარებოდა ჩათვლას საგადასახადო კოდექსის 114-ე მუხლის შესაბამისად.
აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა რაიონული სასამართლოს მოსაზრება იმის შესახებ, რომ “საბიუჯეტო სისტემისა და საბიუჯეტო უფლებამოსილებათა შესახებ” კანონის თანახმად, საბიუჯეტო სისტემა მოიცავდა საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტს, აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების ბიუჯეტებსა და საქართველოს სხვა ტერიტორიული ერთეულების ბიუჯეტებს, ამავე კანონის მე-7 მუხლის შესაბამისად, საბიუჯეტო სისტემა არის ერთიანი. ის გარემოება, რომ აჭარის ა/რ საგადასახადო ორგანოები არ ასრულებდნენ ზემოაღნიშნული კანონის მე-9 მუხლის მოთხოვნებს, არ წარმოადგენდა კეთილსინდისიერი მეწარმისათვის დღგ-ს ჩათვლაზე უარის თქმის საფუძველს.
სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საკასაციო საჩივრით გაასაჩივრა ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტმა, რომელიც ითხოვს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებას და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმას. კასატორი აღნიშნავს, რომ საგადასახადო კოდექსის 114-ე მუხლის თანახმად, დღგ-ს ჩათვლას ექვემდებარება სახელმწიფო ბიუჯეტში გადახდილი დღგ-ის თანხა. “საბიუჯეტო სისტემისა და უფლებამოსილების შესახებ” კანონის მე-9 მუხლის თანახმად, საბიუჯეტო სისტემის ყველა რგოლის შემოსავალი ფორმირდება საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობითა და ამ კანონით განსაზღვრული წესით. ბიუჯეტის ყველა შემოსავალი უნდა აისახოს ეროვნულ ბანკში გახსნილ სახაზინო ანგარიშებზე. დაუშვებელია ბიუჯეტების შემოსავლებში თანხების აღრიცხვა, როგორც ხაზინის, ასევე, გადამხდელების მომსახურე კომერციულ ბანკებში შესაბამის ანგარიშებზე მათი სრულფასოვანი ასახვის გარეშე. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მიაჩნია, რომ ბიუჯეტში თანხა ჩარიცხულად ითვლება, თუ ის ასახვას პოვებს ეროვნული ბანკის მიერ გახსნილ სახაზინო ანგარიშზე. წინააღმდეგ შემთხვევაში, საგადასახადო კოდექსით განსაზღვრული დღგ-ის ჩათვლების განხორციელება დაუშვებელია.
კასატორს მიზანშეწონილად მიაჩნია, რომ საქმის განხილვაში მესამე პირად ჩართული ყოფილიყო შპს “ლ.”.

სამოტივაციო ნაწილი:
საკასაციო პალატა საქმის მასალების გაცნობის, გასაჩივრებული განჩინების დასაბუთებულობა-კანონიერების შემოწმებისა და საკასაციო საჩივრის მოტივების შესწავლის შედეგად მიიჩნევს, რომ ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის საკასაციო საჩივარი არ უნდა დაკმაყოფილდეს და უცვლელად დარჩეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004წ. 25 აგვისტოს განჩინება.
სსკ-ის 407-ე მუხლის მე-2 ნაწილის საფუძველზე საკასაციო პალატა დადგენილად მიიჩნევს შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს: 2001წ. 10 მაისსა და 30 ივნისს, შპს “ა.” და შპს “ლ.” შორის გაფორმდა ორი ხელშეკრულება, რომელთა თანახმად, შპს “ა.” მომსახურების გაწევისათვის უნდა გადაეხადა 133819 ლარი, საიდანაც დღგ-ის თანხა შეადგენდა 22143,49 ლარს. აღნიშნული თანხა ამ უკანასკნელის მიერ გადარიცხულ იქნა კონტრაჰენტისათვის სს “თ.-ბ.-ს. ბ.” მეშვეობით. დასაბეგრ ოპერაციაზე შპს “ლ.” მიერ გაცემულ იქნა საგადასახადო ანგარიშფაქტურები _ ¹...., სერია აა-70 დღგ-ის თანხით 5636,50 ლარი: ¹...., სერია აა-70, დღგ-ის თანხით 4923,66 ლარი, ¹.... სერია, აა-70, დღგ-ის თანხით 1583,33 ლარი. ასევე დადგენილია, რომ მხარეების მიერ დაბეგრილი ოპერაციების საგადასახადო ანგარიშფაქტურების მესამე და მეოთხე ეგლემპლარები წარდგენილ იქნა რეგისტრაციის მიხედვით საგადასახადო ინსპექციებში კონტროლის განსახორციელებლად, საგადასახადო კოდექსის 115-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად. საქმეზე წარმოდგენილი ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის ცნობებით დასტურდება, რომ შპს “ლ.” სადავო საგადასახადო ანგარიშფაქტურებით ¹....., სერია აა-70, ¹...., სერია აა-70 და ¹...., სერია აა-70 გადახდილი აქვს დღგ-ის თანხა. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატა იზიარებს სააპელაციო სასამართლოს მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ შპს “ა.” და შპს “ლ.” შორის მართლაც განხორციელდა ფინანსური (სასაქონლო) ოპერაციები და არ იყო ფიქტიურ ოპერაციები.
საკასაციო პალატა, უსაფუძვლობის გამო, ვერ გაიზიარებს კასატორის მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ საქმეზე წარმოდგენილი მტკიცებულებებით არ დასტურდება შპს “ლ.” მიერ სადავო საგადასახადო ანგარიშფაქტურებით დღგ-ის გადახდის ფაქტი.
საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ საქმეზე წარმოდგენილი ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის 2003წ. 1 აპრილის ¹119 და 2004წ. 11.08 ¹156 წერილებით დადასტურებულია შპს “ლ.” მიერ კონტროლის განსახორციელებლად წარდგენილი საგადასახადო ანგარიშფაქტურები: სერია აა-70, ¹...., ¹....7 და ¹....-ის მე-4 პირები და შესაბამისად, გადახდილი დღგ-ის თანხაც. ამავე წერილში მითითებულია, რომ შპს “ლ.” 2001წ. დეკემბრისათვის დავალიანება ერიცხებოდა დანართში ჩამოთვლილ ანგარიშფაქტურებზე. აღნიშნულ დანართში მითითებული არ არის შპს “ა.” გაცემული საგადასახადო ანგარიშფაქტურების ნომრები. ამდენად ის გარემოება, როს შპს “ლ.” 2004წ. 1 აგვისტოს მდგომარეობით ერიცხება დავალიანება, არ წარმოადგენს სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძველს, რამდენადაც ბიუჯეტისადმი დავალიანება წარმოქმნილია სხვა საგადასახადო ანგარიშფაქტურების საფუძველზე.
დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციის ნამდვილობას სადაოდ არ ხდის არც კასატორი, ვინაიდან საქმეზე წარმოდგენილი მტკიცებულებებით დასტურდება. რომ მოსარჩელემ შპს “ლ.” ხელშეკრულებით გათვალისწინებული თანხა გადაუხადა სს “თ.-ბ.-ს. ბ.” მეშვეობით.
უსაფუძვლობის გამო არ უნდა იქნეს გაზიარებული კასატორის მოსაზრება იმის შესახებ, რომ, ვინაიდან შპს “ლ.” მიერ გადახდილი დღგ-ის თანხა არ მოხვედრილა ეროვნული ბანკის სახაზინო ანგარიშზე, ამიტომ არ უნდა განხორციელდეს დღგ-ის ჩათვლა საგადასახადო კოდექსის 114-ე მუხლის პირველი ნაწილის მოთხოვნის გათვალისწინებით.
საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის საკასაციო საჩივრის მითითებული მოტივი უსაფუძვლოა და არ უნდა იქნეს გაზიარებული. “საბიუჯეტო სისტემისა და საბიუჯეტო უფლებამოსილებათა შესახებ” კანონის მე-2 და მე-6 მუხლების შესაბამისად, საბიუჯეტო სისტემა არის ქვეყნის ბიუჯეტების ერთიანობა, რომელიც ეფუძნება ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულ მოწყობას, ეკონომიკურ ურთიერთობებსა და იურიდიულ ნორმებს. საბიუჯეტო სისტემა მოიცავს საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტს, აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების ბიუჯეტებსა და საქართველოს სხვა ტერიტორიული ერთეულების ბიუჯეტებს. ამავე კანონის მე-7 მუხლის მე-3 ნაწილის თანახმად, საბიუჯეტო სისტემის ერთიანობა ხორციელდება ერთიანი სოციალ-ეკონომიკური პოლიტიკის, მათ შორის, საგადასახადო-საბიუჯეტო პოლიტიკის გატარებით.
საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ საქმეზე დადგენილად ცნობილი ფაქტობრივი გარემოებებისა და კანონის ზემოაღნიშნული ნორმების გათვალისწინებით, საფუძველსმოკლებულია კასატორის მოსაზრება დღგ-ის ჩათვლის განხორციელებაზე უარის თქმის თაობაზე, რადგან აჭარის ა/რ ბიუჯეტი წარმოადგენს სახელმწიფო ბიუჯეტის შემადგენელ ნაწილს და იზიარებს სააპელაციო პალატის მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის მიერ ზემოაღნიშნული კანონის მე-9 მუხლის მოთხოვნის შეუსრულებლობა, კერძოდ, ბათუმის საგადასახადო ინსპექციის მიერ შემოსავლების ეროვნული ბანკის სახაზინო ანგარიშზე აუსახველობა არ უნდა გახდეს კეთილსინდისიერი მეწარმისათვის დღგ-ის ჩათვლის განხორციელებაზე უარის თქმის საფუძველი.
საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ საფუძველს მოკლებულია კასატორის მიერ იმ გარემოებაზე მითითება, რომ სასამართლოს საქმეში მესამე პირად არ ჩაურთავს შპს “ლ.”, ვინაიდან შპს ““ლ.” საქმეში მესამე პირად ჩართულ იქნა რაიონული სასამართლოს 2004წ. 18 თებერვლის განჩინებით. საქმის სააპელაციო სასამართლოში განხილვისას შპს “ლ.” წერილობით დაადასტურა სადავო ანგარიგშფაქტურებით დღგ-ის გადახდა და სთხოვა სასამართლოს, საქმე განეხილა მისი მონაწილეობის გარეშე.

სარეზოლუციო ნაწილი:
საკასაციო პალატამ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მეორე ნაწილით, სსკ-ის 410-ე მუხლით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს საგადასახადო დეპარტამენტის საკასაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;
2. უცვლელად დარჩეს თბილისის საოლქო სასამართლოს ადმინისტრაციული სამართლისა და საგადასახადო საქმეთა სააპელაციო პალატის 2004წ. 25 აგვისტოს განჩინება;
3. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.