საქართველოს უზენაესი სასამართლო

გ ა ნ ჩ ი ნ ე ბ ა
საქართველოს სახელით


საქმე №ას-972-921-2015 15 დეკემბერი, 2015 წელი,
ქ. თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

მზია თოდუა (თავმჯდომარე),
ეკატერინე გასიტაშვილი (მომხსენებელი),
პაატა ქათამაძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი განხილვის გარეშე

კასატორი – ს. ს-ის უფლებამონაცვლე მ. ტ-ი (მოსარჩელე)

მოწინააღმდეგე მხარე - ს. ს-ი (მოპასუხე)

გასაჩივრებული განჩინება – თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2015 წლის 02 ივლისის განჩინება

კასატორების მოთხოვნა – გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და, ახალი გადაწყვეტილების მიღებით, სარჩელის დაკმაყოფილება

დავის საგანი – სამკვიდრო მოწმობის ნაწილობრივ ბათილად ცნობა, სამკვიდროდან წილის მიკუთვნება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

1. 1987 წლის 25 იანვარს გარდაიცვალა მ. ს-ი (შემდეგში მამკვიდრებელი), რომლის საკუთრებაშიც, გარდაცვალების დროისათვის, ირიცხებოდა ქ.თბილისში, კ-ის ქ.№6 -ში მდებარე უძრავი ქონება.
2. მამკვიდრებელს დარჩა ორი პირველი რიგის მემკვიდრე - შვილები ს. ს-ი (შემდეგში მოსარჩელე) და ს. ს-ი (შემდეგში მემკვიდრეობის მიმღები ძმა; ს. და ს. ს-ები ერთად შემდეგში მოიხსენიებიან პირველი რიგის მემკვიდრეებად ან მამკვიდრებლის შვილებად).
3. მამკვიდრებლის გარდაცვალების შემდეგ, მისი შვილები მამის დანატოვარ სახლში აგრძელებდნენ ცხოვრებას. მათი საცხოვრებელი ფართი ერთმანეთისგან გამიჯნული იყო. ძმებს შორის არსებობდა მოლაპარაკება, რომ მემკვიდრეობის მიმღები ძმა, მამის დანაშთი მთელი სამკვიდრო ქონების თავის სახელზე გაფორმების შემდეგ, თავისი ძმის - მოსარჩელის კუთვნილ წილს მის შვილს - ნ. ტ-ს (შემდეგში მოსარჩელის შვილი) გადაუფორმებდა.
4. 1993 წლის 10 ნოემბერს მემკვიდრეობის მიმღები ძმის სასარგებლოდ ნოტარიუსმა ლ. გ-მა გასცა სამკვიდრო მოწმობა მამკვიდრებლის სამკვიდრო ქონებაზე, მდებარე, ქ. თბილისში, კ-ის ქუჩა N6-ში, რომლის საფუძველზეც იგი დარეგისტრირდა ამ ქონების მესაკუთრედ საჯარო რეესტრში.
5. 1999 წლის 4 სექტემბერს მემკვიდრეობის მიმღებმა ძმამ, მემკვიდრეობით მიღებული, უძრავი ქონების 39,65/73,57 ნაწილი საკუთარ ძმისშვილს (მოსარჩელის შვილს) აჩუქა (სსკ 524-ე მუხლი). ჩუქების ხელშეკრულების სანოტარო წესით დამოწმებისას მოსარჩელემ, იმავე მისამართზე მცხოვრებ სხვა პირებთან ერთად, წერილობითი თანხმობა გასცა აღნიშნული გარიგების დასადებად. წერილობით თანხმობაზე მოსარჩელის ხელმოწერის ნამდვილობა დადასტურდა ექსპერტის დასკვნით.
6. მოსარჩელის ოჯახი ფაქტობრივად ქ. თბილისში, კ-ის ქ.№6(6ა)-ში სწორედ იმ ნაწილს ფლობდა, რომელიც მოსარჩელის შვილმა საკუთარი ბიძისაგან - მემკვიდრეობის მიმღებისაგან ჩუქებით მიიღო.
7. მოსარჩელის შვილმა ჩუქებით მიღებული უძრავი ქონება გაასხვისა.
8. 2013 წლის 17 ივლისს მოსარჩელემ თბილისის საქალაქო სასამართლოში სარჩელი შეიტანა მემკვიდრეობის მიმღები ძმის წინააღმდეგ, ნათესაური კავშირის შესახებ იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტის დადგენის, სამკვიდრო მოწმობის ნაწილობრივ ბათილად ცნობისა და სამკვიდროდან წილის მიკუთვნების შესახებ. 9. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2014 წლის 25 აგვისტოს განჩინებით, მოსარჩელის გარდაცვალების გამო, საქმეში მის უფლებამონაცვლედ ჩაება მ. ტ-ი (შემდეგში მოსარჩელის უფლებამონაცვლე).
10. თბილისის საქალაქო სასამართლოს 2014 წლის 9 დეკემბრის გადაწყვეტილებით სარჩელი ნაწილობრივ დაკმაყოფილდა.
10.1. სასამართლოს გადაწყვეტილებით დადგენილ იქნა იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტი - პირთა ნათესაური კავშირი, სახელდობრ, მ. ს-ისა (გარდაცვალების თარიღი - 25.01.1987 წ.) და ს. ს-ის (დაბადების თარიღი - 14.07.19.. წ.; გარდაცვალების თარიღი - 04.02.20.. წ.; პირადი ნომერი: ...) მამა-შვილობის ფაქტი.
10.2. სასარჩელო მოთხოვნა 1993 წლის 10 ნოემბერს მემკვიდრეობის მიმღები ძმის სასარგებლოდ გაცემული #4-1315 სამკვიდრო მოწმობის ნაწილობრივ ბათილად ცნობისა და ქ. თბილისში, კ-ის ქ.#6 (6ა)-ში მდებარე უძრავი ქონების (საკადასტრო კოდი #...) 1/2-ის მემკვიდრედ და მესაკუთრედ ცნობის შესახებ არ დაკმაყოფილდა.
11. საქალაქო სასამართლომ გადაწყვეტილების მიღებისას გამოიყენა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის (შემდეგში სსსკ) 312-ე მუხლი, 208-ე მუხლის მესამე ნაწილი; საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის (შემდეგში სსკ) 1507-ე მუხლის პირველი ნაწილი, 1504-ე მუხლი; სამოქალაქო კოდექსის (1964 წლის რედ.) 568-ე მუხლი.
12. საქალაქო სასამართლომ დადგენილად ცნო განჩინების 1-7 პუნქტებში მითითებული ფაქტობრივი გარემოებები.
13. სასამართლომ აღნიშნა, რომ მემკვიდრეობის მიმღებმა ძმამ, როგორც მოპასუხემ, ცნო სასარჩელო მოთხოვნა იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტის დადგენის შესახებ, რის გამოც, სარჩელი ამ ნაწილში უნდა დაკმაყოფილებულიყო და დადგენილიყო იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტი - პირთა ნათესაური კავშირი, სახელდობრ, მ. ს-ისა და ს. ს-ის მამა-შვილობის ფაქტი (იხ. წინამდებარე განჩინების 10.1 ქვეპუნქტი).
14. სასამართლომ აღნიშნა, რომ წარმოდგენილი სარჩელით, მოსარჩელე ითხოვდა 1987 წელს გარდაცვლილი მამის (მამკვიდრებლის) სამკვიდრო ქონებიდან წილის მიკუთვნებას. ამდენად, სამკვიდრო გაიხსნა ახალი სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედებამდე. სასამართლომ მიიჩნია, რომ სამკვიდროს მიღებასთან დაკავშირებული სადავო საკითხები უნდა მოწესრიგებულიყო სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობის დროისათვის მოქმედი სამოქალაქო სამართლის კოდექსის (1964 წლის რედ.) შესაბამისი ნორმებით.
15. სასამართლომ მიუთითა, რომ მამის გარდაცვალების შემდეგ, მისი ორივე შვილი მამის დანატოვარ სახლში აგრძელებდა ცხოვრებას. მათი საცხოვრებელი ფართი ერთმანეთისგან იყო გამიჯნული. ძმებს შორის არსებობდა შეთანხმება, რომელიც შესრულდა (იხ. ამ განჩინების მე-3, მე-5 პუნქტები).
16. სასამართლომ მიიჩნია, რომ მამის დანაშთი სამკვიდრო ქონების გაყოფა მემკვიდრეებს - ძმებს შორის მოხდა, რის გამოც, არ არსებობდა სამკვიდრო მოწმობის ნაწილობრივ ბათილად ცნობისა და უძრავი ქონების მემკვიდრედ და მესაკუთრედ ცნობის შესახებ სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილების მატერიალურ-სამართლებრივი საფუძველი.
17. მოსარჩელის უფლებამონაცვლემ სააპელაციო წესით ნაწილობრივ გაასაჩივრა საქალაქო სასამართლოს 2014 წლის 9 დეკემბრის გადაწყვეტილება, მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების, სარჩელის დაუკმაყოფილებელ ნაწილში, გაუქმება და, ახალი გადაწყვეტილების მიღებით, სარჩელის დაკმაყოფილება. მოსარჩელის უფლებამონაცვლემ სადავოდ გახადა, ასევე, განმეორებით ექსპერტიზის დანიშვნაზე უარის თქმის შესახებ, სასამართლოს 2014 წლის 2 დეკემბრის განჩინების კანონიერება.
18. სააპელაციო საჩივარი დამყარებული იყო შემდეგ საფუძვლებზე:
18.1. მცდარია სასამართლოს მსჯელობა, რომ მოსარჩელე ცხოვრობდა სადავო უძრავი ქონების სწორედ იმ ნაწილში, რომელიც მისმა შვილმა - მემკვიდრეობის მიმღები ბიძისაგან საჩუქრად მიიღო. მოსარჩელის ნივთები ამჟამადაც განლაგებულია სადავო უძრავ ქონებაში, ხოლო მოსარჩელის შვილმა ჩუქებით მიღებული ქონება ჯერ იპოთეკით დატვირთა, ხოლო შემდეგ გაასხვისა. მოსარჩელე გარდაცვალებამდე ცხოვრობდა თავის ოთახში. მემკვიდრეობის მიმღებმა, რომელმაც სხვა მემკვიდრეების წილი უკანონოდ გაიფორმა, ეს წილი გააჩუქა მოსარჩელის შვილზე და არა მოსარჩელის კუთვნილი წილი.
18.2. მცდარია სასამართლოს მსჯელობა, რომ წერილობით თანხმობაზე მოსარჩელის ხელმოწერის ნადვილობა დადასტურებული იყო ექსპერტიზის დასკვნით. ექსპერტიზის დასკვნაში მითითებული იყო, რომ 03.02.2014 წელს შეჩერდა საქმე საბუთის დედნების და ნიმუშების მოთხოვნით, რაც დაკმაყოფილდა 21.02.2014წელს. მოსარჩელე გარდაიცვალა 04.02.2014 წელს, ხოლო ექსპერტიზის ბიუროს წერილი ს-ებმა მიიღეს 5 თებერვალს. 21.02.2014 წელს მოსარჩელის წარმომადგენელმა მიმართა ექსპერტიზის ბიუროს და მოითხოვა ექსპერტიზის შეჩერება მოსარჩელის სამართალმემკვიდრის დადგენამდე, თუმცა, ექსპერტიზა ჩატარდა მემკვიდრეობის მიმღები ძმის (მოპასუხის) მიერ წარდგენილ ხელშეკრულებებზე არსებული ხელმოწერის ნიმუშის საფუძველზე, რომელიც მოსარჩელეს არ ეკუთვნოდა.
18.3. მოსარჩელემ მამის სამკვიდრო ქონება მიიღო სსკ-ის 1421-ე მუხლის შესაბამისად, მისი ფაქტობრივად დაუფლებით და მოიპოვა უფლება მამის ქონებაზე. მემკვიდრეობის მიმღებმა დამალა, რომ არსებობდა სხვა მემკვიდრეც, მისი ძმა და მთელი ქონება გადაიფორმა თავის სახელზე. მემკვიდრეობის მიმღებს მოსარჩელის წილი არ უჩუქებია ამ უკანასკნელის შვილისათვის და მოსარჩელის 1999 წლის სექტემბრის თანხმობა უძრავი ქონების ჩუქებაზე უნდა ამოირიცხოს მტკიცებულებებიდან. მოსარჩელის უფლებამონაცვლის მოსაზრებით, აღნიშნულ განცხადებას არავითარი კავშირი არ აქვს დავის საგანთან და, ამასთან, იგი არ წარმოადგენდა თანხმობას, რომ მემკვიდრეობის მიმღებს მოსარჩელის კუთვნილი ქონებაც მიეღო. განცხადება არ იყო რუსულად თარგმნილი, მასზე არ იყო თარჯიმნის ხელმოწერა და არ იყო გატარებული სანოტარო წიგნში. მამის დანაშთი სამკვიდრო ქონების გაყოფა მემკვიდრე ძმებს შორის არ შემდგარა 1993 წელს და არსებობდა სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძველი.
19. თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2015 წლის 2 ივლისის განჩინებით მოსარჩელის უფლებამონაცვლის სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, უცვლელად დარჩა საქალაქო სასამართლოს 2014 წლის 9 დეკემბრის გადაწყვეტილება.
20. სასამართლომ აღნიშნა, რომ ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს 12.03.2014 წლის დასკვნა ადასტურებდა წერილობით თანხმობაზე მოსარჩელის ხელმოწერის ნამდვილობის ფაქტს და, დასკვნის დაუსაბუთებლობის მოტივით, არ არსებობდა განმეორებითი ექსპერტიზის დანიშვნის საფუძველი, შესაბამისად, არ არსებობდა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების წინმსწრები, საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2014 წლის 2 დეკემბრის საოქმო განჩინების გაუქმების საფუძველი.
21. სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა საქალაქო სასამართლოს მიერ, მოწმეთა ჩვენებების საფუძველზე, დადგენილი გარემოება, რომ მამის გარდაცვალების შემდეგ, მის დანატოვარ სახლში აგრძელებდნენ ცხოვრებას ძმები. მათი საცხოვრებელი ფართი ერთმანეთისაგან გამიჯნული იყო. ძმები შეთანხმდნენ, რომ მემკვიდრეობის მიმღები მამის დანაშთი მთელი სამკვიდრო ქონების თავის სახელზე გაფორმების შემდეგ, თავისი ძმის კუთვნილ წილს, მის შვილს გადაუფორმებდა, რაც შეასრულა კიდეც (იხ.12.01.2014 წლის სხდომის ოქმი).
22. სააპელაციო სასამართლომ გაიზიარა ქვემდგომი სასამართლოს მიერ დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების იმგვარი შეფასება, რაც მითითებულია წინამდებარე განჩინების მე-16 პუნქტში.
23. სააპელაციო სასამართლომ განჩინების სამართლებრივი დასაბუთებისას მიუთითა სსსკ-ის 105-ე, 172-ე, 173-ე, 162-ე მუხლებზე; სსკ-ის 1507-ე, 1504-ე მუხლებზე ; სამოქალაქო სამართლის კოდექსის,1964 წლის რედაქციით, 539-ე, 544-ე, 568-ე ნორმებზე.
24. აპელანტმა საკასაციო წესით გაასაჩივრა სააპელაციო სასამართლოს განჩინება, მოითხოვა გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და, ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილება.
25. საკასაციო საჩივარი დამყარებულია შემდეგზე:
25.1. 1993 წლის 10 ნოემბერს ნოტარიუსს ლ. გ-ის მიერ გაცემული კანონისმიერი მემკვიდრეობის უფლების მოწმობა ნაწილობრივ ბათილად უნდა იქნეს ცნობილი ½ ნაწილში, ვინაიდან მოსარჩელე, როგორც კანონისმიერი მემკვიდრე, სამკვიდროს მისაღებად მოწვეული არ ყოფილა; არ იქნა გამოთხოვილი მამკვიდრებლის გარდაცვალების სააქტო ჩანაწერი და არ დადგინდა ნათესაური კავშირი მამა-შვილებს შორის.
25.2. კასატორის მტკიცებით, მოსარჩელემ მამის სამკვიდრო ქონება ფაქტობრივი ფლობით მიიღო. მემკვიდრეობის მიმღებმა დამალა სხვა მემკვიდრის არსებობა და მთელი ქონება თავის სახელზე გადაიფორმა.
25.3. კასატორის მოსაზრებით, მოსარჩელის თანხმობა ჩუქებაზე უნდა ამოირიცხოს მტკიცებულებიდან, ვინაიდან: ა) აღნიშნული განცხადება არანაირ კავშირში არ არის დავის საგანთან; ბ) ეს განცხადება არ იყო თანხმობა, რომ მემკვიდრეობის მიმღებს მიეღო მოსარჩელის კუთვნილი წილი სამკვიდრო ქონება; გ) მითითებული თანხმობა არ ადასტურებდა მოსარჩელის ნებას, რომ მისი კუთვნილი წილი სამკვიდროდან გაეჩუქებინა მემკვიდრეობის მიმღებ ძმას; დ) აღნიშნული განცხადება არ იყო რუსულად ნათარგმნი და მასზე არც თარჯიმნის ხელმოწერა იყო; ე) განცხადება არ იყო გატარებული სანოტარო მოქმედების აღრიცხვის წიგნში, იმის დასტურად, რომ ნოტარიუსმა დაამოწმა მოსარჩელის ხელმოწერა.
25.4. კასატორის განმარტებით, სასამართლოს განჩინება განმეორებითი ექსპერტიზის დანიშვნის თაობაზე უარის თქმის შესახებ არის უკანონო, ვინაიდან იგი დანიშნა მოსარჩელის სიცოცხლეში, რომელიც მოგვიანებით გარდაიცვალა, ხოლო ექსპერტიზა არ დაელოდა მის სამართალმემკვიდრეს და მის გარეშე ჩაატარა მოწინააღმდეგე მხარის მიერ წარდგენილ ხელშეკრულებებზე, რითაც დაარღვია კანონი.
25. 5. სასამართლომ არასწორად გაანაწილა სასამართლო ხარჯები.
26. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატამ 2015 წლის 13 ნოემბრის განჩინებით მოსარჩელის უფლებამონაცვლის საკასაციო საჩივარი მიიღო წარმოებაში სსსკ-ის 391-ე მუხლის მიხედვით დასაშვებობის შესამოწმებლად.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საფუძვლების შემოწმების შედეგად მიიჩნევს, რომ მოსარჩელის უფლებამონაცვლის საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს სსსკ-ის 391-ე მუხლის მოთხოვნებს, რის გამოც მიჩნეულ უნდა იქნეს დაუშვებლად, შემდეგ გარემოებათა გამო:
27. სსსკ-ის 391-ე მუხლის მეხუთე ნაწილის შესაბამისად, საკასაციო საჩივარი ქონებრივ და სხვა არაქონებრივ დავებში დასაშვებია, თუ: ა) საქმე მნიშვნელოვანია სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის; ბ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; გ) სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით, რომელსაც შეეძლო, არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; დ) გასაჩივრებულია სააპელაციო სასამართლოს მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ან განჩინება დაუსწრებელი გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების თაობაზე. ზემოაღნიშნული ნორმები განსაზღვრავს იმ მოთხოვნებს, რომელთაც საკასაციო საჩივარი უნდა შეიცავდეს და ეფუძნებოდეს.
28. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სსსკ-ის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული არცერთი ზემომითითებული საფუძვლით.
29. საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების საკასაციო სასამართლოს სტაბილური პრაქტიკისაგან განსხვავების არსებობის საფუძვლით. სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება არ განსხვავდება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს არსებული პრაქტიკისაგან.
30. საკასაციო საჩივრის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების აუცილებლობის თვალსაზრისით.
31. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ საკასაციო საჩივარი დასაშვები რომც ყოფილიყო, მას არა აქვს წარმატების პერსპექტივა შემდეგ გარემოებათა გამო: ა) განსახილველ შემთხვევაში, არ არსებობს სსსკ-ის 391-ე მუხლის მეხუთე ნაწილის "გ" ქვეპუნქტით დადგენილი საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის წინაპირობაც, რომლის მიხედვითაც საკასაციო საჩივარი დასაშვებია, თუ სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით, რომელსაც შეეძლო, არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ბ) სსსკ-ის 407.2 მუხლის თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დამტკიცებულად ცნობილი ფაქტობრივი გარემოებები სავალდებულოა საკასაციო სასამართლოსათვის, თუ წამოყენებული არ არის დასაშვები და დასაბუთებული პრეტენზია. სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილად ცნობილ ფაქტობრივ გარემოებებთან დაკავშირებით კასატორს ასეთი პრეტენზია არ წარმოუდგენია. 32. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ კასატორი თავის მოთხოვნას იმ გარემოებაზე აფუძნებს, რომ მოსარჩელეს სადავო ქონება ფაქტობრივი ფლობით აქვს მიღებული და მისმა ძმამ უკანონოდ მიიღო ნოტარიუსისაგან სამკვიდრო მასაში შემავალი მთლიანი ქონება, ამასთან, ამ უკანასკნელმა სხვა მემკვიდრეებისაგან უკანონოდ მიღებული საკუთარი წილი (იხ. ამ განჩინების 18.1 ქვეპუნქტის ბოლო წინადადება) აჩუქა მოსარჩელის შვილს (ძმისშვილს) და არა მოსარჩელის მიერ მემკვიდრეობით მიღებული ქონება.
33. სსკ-ის 1507-ე მუხლის თანახმად, სამოქალაქო კოდექსი ვრცელდება მხოლოდ იმ ურთიერთობებზე, რომლებიც წარმოიშობა ამ კოდექსის ამოქმედების შემდეგ. იმ ურთიერთობათა მიმართ, რომლებიც წარმოიშვა სამოქალაქო კოდექსის ძალაში შესვლამდე, ამ კოდექსის ნორმები გამოიყენება 1997 წლის 25 ნოემბრიდან წარმოშობილი უფლებებისა და მოვალეობების მიმართ. სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედების გამო ძალადაკარგული ნორმატიული აქტების საფუძველზე წარმოშობილი ურთიერთობების მიმართ გამოიყენება ეს ნორმატიული აქტები, გარდა იმ შემთხვევებისა, როცა ურთიერთობის მონაწილეებს სურთ, ერთმანეთს შორის ურთიერთობა ამ კოდექსით მოაწესრიგონ, ან, თუ სამოქალაქო კოდექსი უძრავი ნივთების შესახებ ახალ წესებს ითვალისწინებს.
34. სსკ 1997 წლის 25 ნოემბრიდან ამოქმედდა. დადგენილია, რომ მოსარჩელე ითხოვს 1987 წელს გარდაცვლილი მამკვიდრებლის სამკვიდრო ქონებიდან წილის მიკუთვნებას. სამკვიდრო გაიხსნა ახალი სამოქალაქო კოდექსის ამოქმედებამდე და შესაბამისად, სამკვიდროს მიღებასთან დაკავშირებული სადავო საკითხები უნდა მოწესრიგდეს სადავო სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობის დროს მოქმედი საქართველოს სსრ სამოქალაქო სამართლის კოდექსის (1964 წლის რედაქცია) შესაბამისი ნორმებით. ამასთან, მხარეები საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის გამოყენებაზე არ შეთანხმებულან.
35. 1964 წლის სამოქალაქო სამართლის კოდექსის 539-ე მუხლში აღნიშნულია, რომ მემკვიდრეობის გადასვლა ხდება კანონით ან ანდერძით. ამავე კოდექსის 544-ე მუხლით, კანონისმიერი მემკვიდრეობის დროს თანასწორი წილის უფლებით მემკვიდრეებად ითვლებიან, პირველ რიგში, გარდაცვლილის შვილები, მეუღლე და მშობლები.
36. სსკ-ის 568-ე მუხლის პირველი აბზაცის თანახმად, სამკვიდრო ქონების გაყოფა ხდება სამკვიდროს მიმღები მემკვიდრეების შეთანხმებით, იმ წილის კვალობაზე, რაც თითოეულ მათგანს კანონით ან ანდერძით ერგება. თუ შეთანხმება მიღწეული ვერ იქნა, გაყოფა სასამართლოს წესით ხდება.
37. საკასაციო სასამართლო ყურადღებას ამახვილებს საქმეზე დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებაზე, რომ მამის გარდაცვალების შემდეგ, მისი მემკვიდრეები - შვილები მამის დანატოვარ სახლში აგრძელებდნენ ცხოვრებას. მათი საცხოვრებელი ფართი ერთმანეთისაგან გამიჯნული იყო. ძმებს შორის არსებობდა შეთანხმება მამის დანაშთი ქონების განაწილებაზე, რაც შესრულდა კიდეც (იხ. წინამდებარე განჩინების 3-5 პუნქტები).
38. საკასაციო სასამართლო ეთანხმება გასაჩივრებული განჩინებით დადგენილ ფაქტობრივი გარემოების იმგვარად შეფასებას, რომ მამის დანაშთი სამკვიდრო ქონების გაყოფა მემკვიდრეებს შორის უკვე შედგა (იხ. წინამდებარე განჩინების მე-18 პუნქტი), რის გამოც არ არსებობს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებისა და სარჩელის დაკმაყოფილების საფუძველი.
39. სსსკ-ის 172-ე მუხლის თანახმად, ექსპერტის დასკვნა სასამართლოსათვის სავალდებულო არ არის და მისი შეფასება ხდება 105-ე მუხლით დადგენილი წესით, მაგრამ დასკვნის მიღებაზე უარი უნდა დაასაბუთოს სასამართლომ საქმეზე გამოტანილ გადაწყვეტილებაში ან განჩინებაში. 173-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით კი, თუ სასამართლო არ ეთანხმება ექსპერტის დასკვნას, დაუსაბუთებლობის მოტივით, აგრეთვე, თუ რამდენიმე ექსპერტის დასკვნა ეწინააღმდეგება ერთმანეთს, სასამართლოს შეუძლია თავისი ინიციატივით დანიშნოს განმეორებითი ექსპერტიზა და მისი ჩატარება დაავალოს სხვა ექსპერტს ან ექსპერტებს, თუ არსებობს სსსკ-ის 162-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული პირობები.
40. საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ექსპერტიზის დასკვნა ერთ-ერთი მტკიცებულებაა, რომელიც შეიძლება გამოყენებულ იქნეს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე გარემოებების დასადგენად, მაგრამ ვიდრე ამ მიზნით იქნებოდეს გამოყენებული, ექსპერტის დასკვნა სასამართლომ თავისი შინაგანი რწმენით უნდა შეაფასოს.
41. საკასაციო სასამართლო განმარტავს, რომ განმეორებითი ექსპერტიზა შეიძლება დაინიშნოს ორ შემთხვევაში, პირველი, როცა სასამართლოს აზრით, ექსპერტიზის დასკვნა არაა დასაბუთებული და მეორე, როცა ექსპერტების დასკვნები ეწინააღმდეგება ერთმანეთს, მხედველობაშია ისეთი შემთხვევები, როდესაც ექსპერტიზის დასკვნა მინდობილი ჰქონდა რამდენიმე ექსპერტს, რომლებიც არ ეთანხმებიან ერთმანეთს და ამიტომ შეადგინეს ცალ-ცალკე დასკვნები, ან კიდევ, მიღებულ იქნა განმეორებით დანიშნული ექსპერტის დასკვნა, რომელიც ეწინააღმდეგება პირველადი ექსპერტიზის დასკვნას.
42. საკასაციო პალატას მიაჩნია, რომ არ არსებობს მოცემულ საქმეზე განმეორებითი ექსპერტიზის დანიშვნის საფუძველი, ვინაიდან ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს“ 2014 წლის 12 მარტის ექსპერტიზის დასკვნა ადასტურებს წერილობით თანხმობაზე მოსარჩელის ხელმოწერის ნამდვილობის ფაქტს.
43. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სსსკ-ის 391-ე მუხლის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი, დაუშვას საკასაციო საჩივარი, რის გამოც საკასაციო საჩივარს უარი უნდა ეთქვას განხილვაზე.
44. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401.4 მუხლის თანახმად, თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70%. მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნა მიჩნეული, კასატორს უნდა დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70% – 210 (ორას ათი) ლარი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 284-ე, 285-ე, 391-ე, 401-ე, 408.3-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. ს. ს-ის უფლებამონაცვლე მ. ტ-ის საკასაციო საჩივარი, როგორც დაუშვებელი, დარჩეს განუხილველად;
2. ს. ს-ის უფლებამონაცვლე მ. ტ-ს (პ/ნ ...) სახელმწიფო ბიუჯეტიდან (ქ.თბილისი, „სახელმწიფო ხაზინა“, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი 300773150) დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის, 300 ლარის (საგადახდო დავალება №4, გადახდის თარიღი 2015 წლის 9 ნოემბერი), 70% – 210 (ორას ათი) ლარი;
4. განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.


თავმჯდომარე მ. თოდუა

მოსამართლეები: ე. გასიტაშვილი

პ. ქათამაძე