საქმე №ას-530-506-2016 23 სექტემბერი, 2016 წელი
ქ.თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

ბესარიონ ალავიძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი)
მოსამართლეები:
ზურაბ ძლიერიშვილი, პაატა ქათამაძე

საქმის განხილვის ფორმა – ზეპირი მოსმენის გარეშე

კასატორი – ა. ნ-ე (მოსარჩელე, შეგებებულ სარჩელზე მოპასუხე)

მოწინააღმდეგე მხარე – დ. ნ-ე (მოპასუხე, შეგებებული მოსარჩელე)

მესამე პირი შეგებებულ სარჩელზე _ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ზესტაფონის სარეგისტრაციო სამსახური

გასაჩივრებული განჩინება – ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 13 აპრილის განჩინება

კასატორის მოთხოვნა – გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება, სადავო ქონების კასატორისათვის დაბრუნება და ხელშეშლის აღკვეთა

დავის საგანი – ძირითად სარჩელში _ ხელშეშლის აღკვეთა, შეგებებულ სარჩელში _ თანამესაკუთრედ ცნობა

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი:

1. მოსარჩელის/შეგებებული მოსარჩელის მოთხოვნა და სარჩელის/შეგებებული სარჩელის ფაქტობრივი საფუძვლები:
1.1. ა. ნ-ემ (შემდგომში _ მოსარჩელე, მოპასუხე შეგებებულ სარჩელზე ან კასატორი) სარჩელი აღძრა სასამართლოში დ. ნ-ის (შემდგომში _ მოპასუხე, შეგებებული მოსარჩელე ან მოწინააღმდეგე მხარე) მიმართ და მოითხოვა მოპასუხის გამოსახლება ზესტაფონის რაიონის სოფელ ქ-აში მდებარე მოსარჩელის კუთვნილი სახლიდან (უძრავი ქონების ს/კ#... .).
1.1.1. სარჩელი ემყარება შემდეგ გარემოებებს: მოსარჩელე დაიბადა და ჩაწერილია ზესტაფონის რაიონის სოფელ ქ-აში მდებარე ბებიის _ ნ. ნ-ის კუთვნილ საცხოვრებელ სახლში. მისი მშობლები დაქორწინდნენ 1960 წელს და მუდმივად ცხოვრობდნენ ქ.ზესტაფონში, ბ-ის ქუჩა #...-ში. მოსარჩელის დაბადებიდან რამდენიმე წელიწადში მისი მშობლები განქორწინდნენ და მამამ იგი წაიყვანა ზესტაფონის რაიონის სოფელ ქ-აში, ბებიის სახლში და იქ გაიზარდა ბებიის მზრუნველობის ქვეშ, ხოლო მისი და-ძმა კი, დედასთან ცხოვრობდნენ. მას დედასა და და-ძმასთან ერთად, ერთ ოჯახად არასოდეს უცხოვრია. სკოლის დამთავრების შემდგომ სწავლა განაგრძო ქ.მოსკოვში, დაამთავრა ინსტიტუტი და რუსეთის ფედერაციაში დარჩა სამუშაოდ. მამისა და ბებიის გარდაცვალების შემდგომ, ზესტაფონის რაიონის სოფელ ქ-აში მდებარე საცხოვრებელი სახლი ჩააბარა დედას, რისთვისაც სოლიდურ თანხებს უგზავნიდა რუსეთიდან. საქართველოში საცხოვრებლად დაბრუნების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ ზემოხსენებულ სახლში დახვდა დედა, რომელმაც მისი და-ძმის გამო გაყიდა საკუთარი ბინა, ამავე სახლში ცხოვრობდა მოპასუხე, რომელსაც ცუდი დამოკიდებულება ჰქონდა მოსარჩელესთან და არ აძლევს საკუთარ სახლში ცხოვრების საშუალებას. მოპასუხეს არ გააჩნია რაიმე უფლება, იცხოვროს სადავო სახლში.
1.2. სასამართლოს შეგებებული სარჩელით მიმართა მოპასუხემ ძირითადი მოსარჩელისა და მესამე პირის _ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ზესტაფონის სარეგისტრაციო სამსახურის მიმართ, სადავო უძრავი ქონების 1/2 ნაწილში ძირითადი მოსარჩელის საკუთრების უფლების გაუქმების, ქონების 1/2-ის მესაკუთრედ შეგებებული მოსარჩელის აღიარებისა და შესაბამისი ცვილებების საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის მოთხოვნით.
1.2.1. შეგებებული სარჩელი დამყარებულია შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებზე: სადავო უძრავი ქონება კომლის ქონებას წარმოადგენდა, სადაც ჩაწერილი იყო ბებია და მხარეთა მამა. ბებიის კომლი განეკუთვნებოდა მეორე კატეგორიის კომლს. კომლი გაუქმდა 1993 წლიდან და, შესაბამისად, მისი ქონება გადაიქცა კომლის წევრთა საერთო საკუთრებად, ანუ ბებიისა და მამის საკუთრებად. ბებია გარდაიცვალა 1998 წელს, ხოლო მხარეთა მამა - 1999 წელს. ამდენად, მამის ქონებაზე უნდა გახსნილიყო სამკვიდრო და შეგებებულ მოსარჩელესაც, როგორც მამის მემკვიდრეს, უნდა მიეღო საკუთარი წილი. მოპასუხემ შეგებებულ სარჩელზე უკანონოდ დაირეგისტრირა საკუთრებად მამის მთლიანი ქონება, რის გამოც მისი საკუთრების უფლება უნდა გაუქმდეს სადავო ქონების 1/2 ნაწილზე.
2. მოპასუხეების პოზიცია:
2.1. მოთხოვნის გამომრიცხავი შესაგებლით მოპასუხემ (ძირითად სარჩელზე) სასარჩელო მოთხოვნა არ ცნო იმ დასაბუთებით, რომ სადავო სახლი კომლის ქონებას წარმოადგენდა და ძირითად მოსარჩელეს კომლის ქონებაზე არავითარი უფლება არ აქვს. მას მონაწილოება არ მიუღია კომლის საერთო საქმიანობაში, ანუ სკოლის დამთავრების შემდგომ წავიდა რუსეთის ფედერაციაში, ხოლო მოპასუხე ყოველთვის ცხოვრობდა სადავო სახლში, უვლიდა და პატრონობდა მას. ის ასევე უვლის მოხუც დედასაც, ხოლო ავადმყოფ მამასა და ბებიას მან, დედამისმა და მისმა დამ მოუარეს, გარდაცვალების შემდეგ კი, დაკრძალეს.
2.2. შეგებებული სარჩელი არ ცნო ძირითადმა მოსარჩელემაც, რომელმაც ასევე მოთხოვნის გამომრიცხავი შესაგებლით მიმართა სასამართლოს და განმარტა, რომ ბებიის კომლში ბებიასა და მამასთან ერთად ჩაწერილი იყო თავადაც, ხოლო შეგებებულ მოსარჩელეს არავითარი შეხება არ ჰქონია კომლის ქონებასთან, იგი დასთან და დედასთან ერთად ცხოვრობდა ქ.ზესტაფონში, ბ-ის ქუჩაზე მდებარე დედის კუთვნილ ბინაში. ამდენად, კომლის ბოლო წევრი შეგებებული სარჩელის მოპასუხეა, კომლის ქონებაზე სამკვიდრო არ გახსნილა და სადავო ქონებაც მხოლოდ მის საკუთრებას წარმოადგენს.
3. პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების სარეზოლუციო ნაწილი:
ზესტაფონის რაიონული სასამართლოს 2015 წლის 20 ნოემბრის გადაწყვეტილებით ძირითადი სარჩელი არ დაკმაყოფილდა, შეგებებული სარჩელი დაკმაყოფილდა ნაწილობრივ: გაუქმდა ძირითადი მოსარჩელის საკუთრების უფლება ზესტაფონის რაიონის სოფელ ქ-აში მდებარე (ს/კ #....) უძრავი ქონების 1/3 ნაწილზე და საჯარო რეესტრის ჩანაწერში შევიდა შესაბამისი ცვლილება, შეგებებული მოსარჩელე ცნობილ იქნა სადავო უძრავი ქონების (ს/კ #...) 1/3-ის მესაკუთრედ და მისი საკუთრების უფლება აღირიცხა საჯარო რეესტრში, ამავე გადაწყვეტილებით მხარეთა შორის განაწილდა საქმის განხილვასთან დაკავშირებით გაწეული ხარჯები.
4. აპელანტის მოთხოვნა:
რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციო წესით გაასაჩივრა ძირითადმა მოსარჩელემ, მოითხოვა მისი გაუქმება და თავდაპირველი სარჩელის დაკმაყოფილება, ხოლო შეგებებული სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
5. გასაჩივრებული განჩინების სარეზოლუციო ნაწილი:
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 13 აპრილის განჩინებით სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდა, ხოლო გასაჩივრებული გადაწყვეტილება დარჩა უცვლელად.
6. კასატორის მოთხოვნა:
სააპელაციო სასამართლოს განჩინება საკასაციო წესით გაასაჩივრა აპელანტმა, მოითხოვა მისი გაუქმება, სადავო ქონების კასატორისათვის დაბრუნება და ხელშეშლის აღკვეთა (იხ. საკასაციო საჩივარი).

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის შესაბამისად, შეამოწმა საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის საკითხი, ამავე კოდექსის 3911 მუხლთან მიმართებაში შეამოწმა კასატორის შუამდგომლობა, საქმის საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატისათვის გადაცემის თაობაზე და მიიჩნევს, რომ აღნიშნული შუამდგომლობა არ უნდა დაკმაყოფილდეს, ხოლო საკასაციო საჩივარი დაუშვებელია შემდეგ გარემოებათა გამო:
1. საქმის საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატისათვის გადაცემაზე უარის თქმის დასაბუთება:
1. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 3911 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, საქმის საკასაციო წესით განმხილველ სასამართლოს შეუძლია მოტივირებული განჩინებით საქმე განსახილველად გადასცეს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდ პალატას, თუ: ა) საქმე თავისი შინაარსით წარმოადგენს იშვიათ სამართლებრივ პრობლემას; ბ) საკასაციო პალატა არ იზიარებს სხვა საკასაციო პალატის მიერ ადრე ჩამოყალიბებულ სამართლებრივ შეფასებას (ნორმის განმარტებას); გ) საკასაციო პალატა არ იზიარებს დიდი პალატის მიერ ადრე ჩამოყალიბებულ სამართლებრივ შეფასებას (ნორმის განმარტებას). დასახელებული ნორმით განსაზღვრულია იმ შემთხვევათა ჩამონათვალი, როდესაც საკასაციო სასამართლო უფლებამოსილია მის წარმოებაში არსებული საქმე განსახილველად გადასცეს დიდ პალატას.
1.2. მოცემულ შემთხვევაში, შუამდგომლობა დასაბუთებულია იმით, რომ კასატორი არ ეთანხმება ქვემდგომი სასამართლოების შეფასებებს დავის ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებების თაობაზე, რის შესახებაც მან ორჯერ მიმართა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეს. იმისათვის, რათა საკასაციო სასამართლომ მისი საჩივარი ზერელედ არ განიხილოს, მხარე მოითხოვს საქმის საკასაციო სასამართლოს დიდი პალატისათვის გადაცემას.
1.3. საკასაციო სასამართლო არ იზიარებს განცხადების არგუმენტაციას უსაფუძვლობის გამო და დამატებით აღნიშნავს, რომ განსახილველი საქმის ფარგლებში შეფასების საგანს წარმოადგენს ქვემდგომი სასამართლოს მხრიდან იმ ფაქტის დადგენის სისწორე, სადავო ქონება წარმოადგენდა თუ არა მხარეთა აწ გარდაცვლილი მამისა და ბებიის სამკვიდრო მასას; კასატორის მოწინააღმდეგე მხარემ ფაქტობრივად მიიღო თუ არა სამკვიდრო ქონებიდან წილი თუ სადავო უძრავი ნივთი, როგორც კომლის უკანასკნელ წევრს, მთლიანად ეკუთვნის კასატორს; შეგებებული მოსარჩელე წარმოადგენს თუ არა ქონების უკანონო მფლობელს.
1.4. საკასაციო პალატა, შესაფასებელი საკითხების გათვალისწინებით, მიიჩნევს, რომ არ არსებობს ზემოხსენებულ ნორმაში ჩამოთვლილი დავის საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატისათვის გადაცემის არც ერთი წინაპირობა, რაც შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის საფუძველია.
2. საკასაციო საჩივრის დაუშვებლად ცნობის დასაბუთება:
2.1. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მეხუთე ნაწილის შესაბამისად, საკასაციო საჩივარი ქონებრივ და სხვა არაქონებრივ დავებში დასაშვებია, თუ: ა) საქმე მნიშვნელოვანია სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებისათვის; ბ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; გ) სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე განხილულია მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევით, რომელსაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; დ) გასაჩივრებულია სააპელაციო სასამართლოს მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ან განჩინება დაუსწრებელი გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების თაობაზე. ზემოაღნიშნული ნორმები განსაზღვრავს იმ მოთხოვნებს, რომელთაც საკასაციო საჩივარი უნდა შეიცავდეს და ეფუძნებოდეს. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
2.2. გასაჩივრებული განჩინების დასაბუთება ძირითადად იმ დასკვნებს ეფუძნება, რომ:
2.2.1. მხარეები არიან ძმები, თ. ნ-ის შვილები და ნ. ნ-ის შვილიშვილები;
2.2.2. მიწის რეფორმამდე (მათ შორის 1992 -1993 წლებში) ზესტაფონის რაიონის სოფელ ქ-აში ბებიის კომლს ერიცხებოდა საკარმიდამო ეზო და სავენახე ნაკვეთი ჯამში 1550 კვ.მ, ხოლო რეფორმის შემდგომ _ 1995 წელს, მიწის ნაკვეთის მიღება-ჩაბარების #... აქტით გადაეცა ჯამში 4350 კვ.მ ნაკვეთი;
2.2.3. 1992 წლიდან მხარეთა ბებიის კომლში რეგისტრირებული იყვნენ ნ. ნ-ე (კომლის უფროსი), მისი შვილი _ თ. ნ-ე (შემდგომში _ მამკვიდრებელი) და შვილიშვილი _ ა. თ.ის ძე ნ-ე;
2.2.4. მოწმეების: ნ. ხ-ისა და ნ. ნ-ის ჩვენებებით დგინდება, რომ შეგებებული მოსარჩელე 1998 წლამდე ცხოვრობდა ქალაქ ზესტაფონში, ხოლო 1998 წელს, დედასა და დასთან ერთად საცხოვრებლად გადავიდა ბებიასა და მამასთან სოფელ ქ-აში, სადაც ცხოვრობს დღემდე;
2.2.5. მხარეთა ბებია გარდაიცვალა 1998 წლის 29 ნოემბერს და ქ-აში მდებარე უძრავი ქონების მის კუთვნილ 1/3 წილს ფაქტობრივი ფლობით დაეუფლა მასთან თანამცხოვრები, მისი პირველი რიგის მემკვიდრე, შვილი (მხარეთა მამა), რომელიც 1999 წლის 4 მარტს გარდაიცვალა და დარჩა სამი პირველი რიგის მემკვიდრე _ შვილები: ა., დ. და ნ. ნ-ეები;
2.2.6. ყოფილი კომლის სადავო ქონებიდან მამკვიდრებლის კუთვნილ 2/3 წილს, მისი გარდაცვალების შემდგომ ფაქტობრივი ფლობით დაეუფლნენ მისი შვილები: მოსარჩელე და შეგებებული სარჩელის ავტორი;
2.2.7. 2006 წლის 26 ივნისს, სადავო უძრავი ქონება საჯარო რეესტრში, მხოლოდ ა. ნ-ის საკუთრებაში აღირიცხა;
2.2.8. შეგებებული მოსარჩელის თავდაპირველ მოთხოვნას სადავო უძრავ ქონებაზე კასატორის საკუთრების უფლების მთლიანად გაუქმება, საჯარო რეესტრში არსებული ჩანაწერის გაუქმება და კომლიდან მისი ამორიცხვა წარმოადგენდა. მოთხოვნის ფაქტობრივ და სამართლებრივ საფუძვლად შეგებებული მოსარჩელე მიუთითებდა, რომ მამის გარდაცვალების შემდეგ, სამკვიდროს დაუფლებით იგი გახდა ქონების მესაკუთრე და სადავო ქონებაზე, საჯარო რეესტრში მოპასუხის (შეგებებულ სარჩელზე) საკუთრების უფლების რეგისტრაციით, ირღვეოდა საქართველოს კონსტიტუციით აღიარებული საკუთრების უფლება. პირველი ინსტანციის სასამართლოს ე.წ „სარჩელის დაზუსტების“ შესახებ განცხადებით მიმართა შეგებებულმა მოსარჩელემ და მოითხოვა: ა) საჯარო რეესტრში, სადავო უძრავ ქონებაზე კასატორის საკუთრების უფლების ბათილად ცნობა, ამ ქონების ½ ნაწილზე ფაქტობრივი ფლობით სამკვიდროს მიღებულად ცნობა და მესაკუთრედ აღიარება.
2.3. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 407-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, სააპელაციო სასამართლოს მიერ დამტკიცებულად ცნობილი ფაქტობრივი გარემოებები სავალდებულოა საკასაციო სასამართლოსათვის, თუ წამოყენებული არ არის დასაშვები და დასაბუთებული პრეტენზია (შედავება). დასაბუთებულ პრეტენზიაში იგულისხმება მითითება იმ პროცესუალურ დარღვევებზე, რომლებიც დაშვებული იყო სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმის განხილვის დროს და რამაც განაპირობა ფაქტობრივი გარემოებების არასწორად შეფასება-დადგენა, მატერიალურ-სამართლებრივი ნორმის არასწორად გამოყენება ან/და განმარტება. საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორს სააპელაციო სასამართლოს მიერ დადგენილ ფაქტობრივ გარემოებებთან მიმართებით არ წარმოუდგენია დასაშვები და დასაბუთებული პრეტენზია (შედავება).
2.4. საკასაციო პალატა არ იზიარებს კასატორის შედავებას იმის თაობაზე, რომ:
2.4.1. ბებიის კომლში შედიოდნენ თავად ბებია, მხარეთა მამა და კასატორი, რომელიც კომლის უკანასკნელი წევრია, მოწინააღმდეგე მხარეს არავითარი უფლება ამ ქონებაზე არ გააჩნდა და, ფინანსური პრობლემების გამო, (მოწინააღმდეგე მხარემ გაყიდა საკუთარი სახლი) უსახლკაროდ დარჩენილი ძმა ხანგრძლივ სტუმრად შეიფარა კასატორმა, რომელიც აიძულა მოწინააღმდეგე მხარემ, დაეტოვებინა საცხოვრებელი სახლი. სარჩელის წინააღმდეგ წარდგენილი შეგებებული სარჩელის მოთხოვნა კასატორისაგან მალულად იქნა შეცვლილი და სასამართლომ ტენდენციურად დააკმაყოფილა იგი;
2.4.2. სააპელაციო სასამართლომ საკუთარი მსჯელობა დაამყარა მოწმეთა ჩვენებებს, რომელთაგან ერთი არის მხარეთა დედა და შეგებებული სარჩელის თანაავტორი, ხოლო, მეორე _ მხარეთა და;
2.4.3. სააპელაციო სასამართლომ არასწორად დაადგინა მოწინააღმდეგე მხარის მიერ მამის სამკვიდროს ფაქტობრივად დაუფლების ფაქტი იმ პირობებში, როდესაც არ არსებობდა ამ ფაქტის დამადასტურებელი მტკიცებულება, ამ თვალსაზრისით სასამართლო არასწორად დაეყრდნო მიკერძოებული მოწმის _ მხარეთა დედის ჩვენებას, არ გამოიკვლია საქმეში წარმოდგენილი მოწინააღმდეგე მხარის პირადობის მოწმობა, სადაც რეგისტრაციის ადგილად მითითებულია სხვა მისამართი, ასევე, სასამართლომ მოიშველია საკრებულოს ცნობა, სადაც სადავო გარემოებასთან მიმართებით არაფერია ნახსენები;
2.4.4. სააპელაციო პალატამ არასწორად დაადგინა, რომ მოწინააღმდეგე მხარემ კასატორის მიერ ქონებაზე საკუთრების უფლების მიღების ფაქტი 2006 წლის 26 ივნისს შეიტყო და ამ დროიდან გასული არ არის ხანდაზმულობის საერთო - 10-წლიანი ვადა, რადგანაც მამის გარდაცვალების ფაქტის თაობაზე მოწინააღმდეგე მხარის ინფორმირება ამავდროულად კასატორის მიერ ქონებაზე საკუთრების მიღების ფაქტის შესახებ მის ინფორმირებაზე მიუთითებს, შესაბამისად, ხანდაზმულობის 10-წლიანი ვადა ამოიწურა 2009 წელს. მოწინააღმდეგე მხარეს არასოდეს უცხოვრია სადავო სახლში, არ დაუფლებია მოძრავ ნივთებს, არ გადაუხდია კომუნალური გადასახადები, რადგანაც იგი ცხოვრობდა და იზრდებოდა დედასთან, სადაც იყო რეგისტრირებული;
2.4.5. სასამართლომ არასწორად განმარტა, რომ სამოქალაქო კოდექსის 1323-ე მუხლის მოქმედება კასატორის მიმართ იმ შემთხვევაში გავრცელდებოდა, თუ მასზე რეგისტრირებული სადავო ქონება საჯარო რეესტრში კომლის ქონებად აღირიცხებოდა. ამ შემთხვევაში, სასამართლომ არ გაითვალისწინა ის გარემოება, რომ ქონების კასატორის საკუთრებად რეგისტრაციამდე _ 2006 წლამდე, ეს ქონება წარმოადგენდა კომლის ქონებას, რაც დასტურდება შესაბამისი ცნობებით და ირკვევა, რომ კასატორი იყო კომლის ერთადერთი წევრი და უფროსი, შესაბამისად, მამის გარდაცვალებით ქონებაზე სამკვიდრო არ გახსნილა, ვიდრე კომლის უკანასკნელი წევრი ცოცხალია (იხ. საკასაციო საჩივარი, ასევე, კასატორის #... და #... განცხადებები).
2.5. საკასაციო სასამართლო ვერ გაიზიარებს კასატორის მტკიცებას მოწინააღმდეგე მხარის მიერ ქონების ფაქტობრივი ფლობით მიღების ფაქტის არასწორად დადგენის თაობაზე და მოიშველიებს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს განმარტებას, რომელიც სამკვიდროს ფაქტობრივად დაუფლების ფაქტის მტკიცებას შეეხება. კერძოდ, ერთ-ერთ საქმეზე საკასაციო პალატამ განმარტა, რომ „მოწმეთა ჩვენებების შეფასებისას, სასამართლო ვალდებულია, ისევე, როგორც სხვა სახის მტკიცებულება, მოწმის ჩვენება შეაფასოს მისი შინაარსისა და იურიდიული დამაჯერებლობის კუთხით, იმ ობიექტური თუ სუბიექტური კრიტერიუმების (მხარეებთან დამოკიდებულება, ფიზიკური მდგომარეობა, ფაქტორები, რომლებიც გავლენას ახდენენ მოწმის ჩვენებაზე და სხვა) გათვალისწინებით, რომელიც ამ მტკიცებულებისთვისაა დამახასიათებელი და სწორედ ამ გზით მიიღოს გადაწყვეტილება სადავო ფაქტობრივი გარემოების არსებობა-არარსებობის შესახებ. საკასაციო პალატის მოსაზრებით, განსახილველი კატეგორიის დავებისთვის დამახასიათებელი იურიდიული მნიშვნელობის მქონე ფაქტების დადგენისთვის (მემკვიდრის მიერ სამკვიდროს ფაქტობრივი ფლობით მიღება) შესაძლოა უფრო დამაჯერებელი იყოს სწორედ ნათესავის მიერ მიცემული ჩვენება, ვიდრე მეზობლის მიერ მიცემული ჩვენება, ვინაიდან საქმე ეხება ოჯახის წევრებს შორის არსებულ ურთიერთობას, რომელიც როგორც წესი, ნათესავისთვის უფრო კარგადაა ცნობილი, ვიდრე მეზობლისთვის“ (იხ. სუსგ №ას-1698-1592-2012, 2 ივნისი, 2014 წელი). გარდა აღნიშნულისა, ამ გარემოების გაქარწყლებას კასატორი ცდილობს მოწინააღმდეგე მხარის პირადობის მოწმობაში რეგისტრაციის ადგილზე მითითებით, რასაც არ იზიარებს საკასაციო პალატა და აღნიშნავს, რომ სამოქალაქო კოდექსის მე-20 მუხლის პირველი ნაწილი დასაშვებად მიიჩნევს, ფიზიკურ პირს ჰქონდეს რამდენიმე საცხოვრებელი ადგილი. ამდენად, ამ თვალსაზრისით სააპელაციო პალატის მსჯელობა საპროცესო კოდექსის 105-ე მუხლის სწორ გამოყენებას ემყარება, ხოლო, ამავე კოდექსის 102-ე მუხლის შესაბამისად, დადგენილი ფაქტის გამაქარწყლებელ საპირწონე მტკიცებულებებზე ძირითად მოსარჩელეს არ მიუთითებია.
2.6. დასაბუთებული შედავების არარსებობის პირობებში საკასაციო პალატა იზიარებს გასაჩივრებული განჩინების დასკვნას იმის თაობაზე, რომ 1993 წლიდან სადავო უძრავი ქონება გახდა ნ. ნ-ის, თ. ნ-ისა და ა. ნ-ის თანასაკუთრებად თანაბარი წილით, რადგანაც ეს ქონება აღარ წარმოადგენდა კომლის ქონებას, არამედ, თანასაკუთრების უფლებით ეკუთვნოდათ ყოფილი კომლის წევრებს, ამ შემთხვევაში, სასამართლომ სწორად განმარტა „საქართველოს რესპუბლიკაში სახელმწიფო მეურნეობების, კოლმეურნეობების და სხვა სასოფლო-სამეურნეო საწარმოების რეორგანიზაციის წესის შესახებ“ მთავრობის 1992 წლის 22 სექტემბრის №949 დადგენილება, ასევე, სამოქალაქო კოდექსის 1323-ე მუხლის დებულებები (ამ საკითხთან დაკავშირებით იხ. სასამართლო პრაქტიკა, სუსგ-ებები: №3კ-299, 26 იანვარი, 2000 წელი; №ას-241-566-09, 12 ნოემბერი, 2009 წელი; №ას-1778-1756-2011, 29 ივნისი, 2012 წელი; №ას-724-782-2011, 10 სექტემბერი, 2012 წელი).
2.7. რაც შეეხება ხანდაზმულობის საკითხს, პალატა არც ამ პრეტენზიას იზიარებს და განმარტავს, რომ იმ პირობებში, როდესაც დადგენილია მოწინააღმდეგე მხარის მიერ სამკვიდროს ფაქტობრივად დაუფლების ფაქტი (სკ-ის 1421-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შემადგენლობა), რაც საკუთრების კონსტიტუციით გარანტირებული უფლების გადაცემაზე მიუთითებს, არ შეიძლება მიღებული საკუთრების უფლების ხანდაზმულობაზე, მათ შორის სამოქალაქო კოდექსის 128-ე მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებულ 10-წლიან ვადაზე იყოს უფლების დაცვა დამოკიდებული, რადგანაც სამკვიდროს მიღების ფაქტის არსებობის შემთხვევაში, მემკვიდრეს აქვს უფლება, დაიცვას მიღებული სამკვიდრო სხვა დანარჩენი მემკვიდრეებისაგან, მათ შორის იმ მემკვიდრეებისაგან, რომლებმაც განახორციელეს საკუთრების უფლების რეგისტრაცია. ხანდაზმულობის საგანი არის ფარდობითი უფლება და არა აბსოლუტური უფლება, შესაბამისად, აბსოლუტურ უფლებაზე ხანდაზმულობა არ ვრცელდება (იხ. სუსგ №ას-146-140-2012, 12 ივლისი, 2012 წელი).
2.8. ამდენად, სააპელაციო სასამართლოს მიერ საქმე არ არის განხილული მნიშვნელოვანი საპროცესო დარღვევებით, ვერც კასატორი მიუთითებს რაიმე ისეთ საპროცესო დარღვევაზე, რომელსაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე, რის გამოც საკასაციო საჩივარს არა აქვს წარმატების პერსპექტივა. ამასთან, საკასაციო საჩივრის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების აუცილებლობის თვალსაზრისით.
2.9. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი, დაუშვას საკასაციო საჩივარი, რის გამოც მას უარი უნდა ეთქვას განხილვაზე.
3. სასამართლო ხარჯები:
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70 პროცენტი. დასახელებული ნორმიდან გამომდინარე, პალატა მიიჩნევს, რომ კასატორს უნდა დაუბრუნდეს მის მიერ 11.07.2016წ. #... საგადახდო დავალებით სახელმწიფო ბაჟის სახით გადახდილი 300 ლარის 70% _ 210 ლარი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე, 3911, 401-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა:

1. ა. ნ-ის შუამდგომლობა საქმის საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდი პალატისათვის გადაცემის თაობაზე არ დაკმაყოფილდეს.
2. ა. ნ-ის საკასაციო საჩივარი დარჩეს განუხილველად დაუშვებლობის გამო.
3. კასატორ ა. ნ-ეს (პ/#...) სახელმწიფო ბიუჯეტიდან (ქ.თბილისი, „სახელმწიფო ხაზინა“, ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი 300773150) დაუბრუნდეს მის მიერ 11.07.2016წ. #... საგადახდო დავალებით სახელმწიფო ბაჟის სახით გადახდილი 300 ლარის 70% _ 210 ლარი.
4. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.


თავმჯდომარე ბ. ალავიძე




მოსამართლეები: ზ. ძლიერიშვილი




პ. ქათამაძე