№ ას-1057-1017-2016 10 ოქტომბერი, 2017 წელი
ქ. თბილისი

სამოქალაქო საქმეთა პალატა
შემადგენლობა:

ნინო ბაქაქური (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
ზურაბ ძლიერიშვილი, ბესარიონ ალავიძე


საქმის განხილვის ფორმა _ ზეპირი განხილვის გარეშე


საკასაციო საჩივრის ავტორი – შპს „ე-ი" (მოპასუხე)


მოწინააღმდეგე მხარე – სს „ს." (მოსარჩელე)


გასაჩივრებული გადაწყვეტილება – ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 22 სექტემბრის გადაწყვეტილება


კასატორის მოთხოვნა – გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა


დავის საგანი – თანხის დაკისრება
ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი

1. 2015 წლის 31 მარტს სს „ს-ს“ (შემდგომში „მზღვეველი“), შპს „ე-სა“ (შემდგომში „დამზღვევი“) და შპს „ე-ს“ (შემდგომში „დაზღვეული“) შორის გაფორმდა ხელშეკრულება - გენერალური სადაზღვევო პოლისი №0-..., რომლის მიხედვითაც, დაზღვეულ იქნა კონტეინერების დროულად დაუბრუნებლობის რისკი. კერძოდ, მზღვეველს უნდა გადაეხადა დაზღვეულისთვის დამზღვევის მიერ კონტეინერის მოცდენით მისთვის (დაზღვეულისთვის) მიყენებული ზიანი (იხ. ს.ფ. 20-23).
2. 2015 წლის 27 ივლისიდან დაზღვევა ამოქმედდა 25 კონტეინერზე (იხ. ს.ფ. 24).
3. ხელშეკრულებაში მიეთითა შემდეგი: კონტეინერი ჩაითვლება დაზღვეულად დაზღვეულის მიერ დამზღვევისათვის მისი გადაცემის მომენტიდან. კონტეინერის დაზღვევა სრულდება მას შემდეგ, რაც იგი რეისის შემდეგ დაუბრუნდება დაზღვეულს მფლობელობაში („დაზღვევის პერიოდი და დაზღვევაზე მიღების პროცედურა“); მზღვეველის მიერ ანაზღაურდება როგორც კონტეინერის ზიანის ღირებულება, ასევე კონტეინერის მოცდენის ხარჯი; მზღვეველი ვალდებულია აუნაზღაუროს მოსარგებლეს კონტეინერის დაგვიანებით გამოწვეული ზიანი იმ შემთხვევაში, თუ დამზღვევი არ აუნაზღაურებს მოსარგებლეს კონტეინერის დაგვიანებით გამოწვეულ ზარალს პირგასამტეხლოს პირველადი დაფიქსირებიდან 30 დღის განმავლობაში. აღნიშნული არ გამორიცხავს მზღვეველის ვალდებულებას აუნაზღაუროს მოსარგებლეს პირგასამტეხლოს პირველადი დაფიქსირებიდან 30 დღის მომდევნო პერიოდში კონტეინერის დაგვიანებით გამოწვეული ზიანი. მზღვეველის მიერ ზიანის ანაზღაურების მომენტიდან, ანაზღაურებული თანხის ფარგლებში დაზღვეულის ყველა უფლება დამზღვევის მიმართ გადაეცემა მზღვეველს („სადაზღვევო ანაზღაურების პროცედურა“).
4. 2015 წლის 27 ივლისს დამზღვევმა ფოთიდან ერევანში გადაიტანა ტვირთი დაზღვეულის კუთვნილი 25 კონტეინერის გამოყენებით და ოცდახუთივე კონტეინერი მხარეთა მიერ შეთანხმებულ ვადაში, 2015 წლის 15 აგვისტოს გადასცა სარგებლობაში შპს „ა-ს“ (იხ. ს.ფ. 103).
5. დაზღვეულისთვის აღნიშნული კონტეინერების გადაცემის შესახებ ცნობილი გახდა 19 დღის შემდეგ, რის გამოც დაზღვეულმა დამზღვევს დაარიცხა კონტეინერების მოცდენის საფასური (იხ. 26-30), თუმცა დაზღვეულს აღნიშნული თანხა არ გადაუხდია.
6. მზღვეველმა დაზღვეულს გადაუხადა კონტეინერების დროულად დაუბრუნებლობით გამოწვეული ზიანი - სადაზღვევო პოლისის საფუძველზე წარდგენილი ინვოისით განსაზღვრული თანხა, 20 822.25 ლარი.
7. სს „ს-მ“ (შემდგომში „მოსარჩელე“) სარჩელი აღძრა სასამართლოში შპს „ე-ის“ (შემდგომში „მოპასუხე“, „კასატორი“ ან „საკასაციო საჩივრის ავტორი“) მიმართ და მოითხოვა მისთვის, როგორც მზღვეველისათვის, დამზღვევის მიერ მიყენებული ზიანის 20822.25 ლარის მოპასუხისათვის დაკისრება.
8. მოპასუხემ წარდგენილი შესაგებლით სარჩელი არ ცნო და განმარტა, რომ მოსარჩელე ვალდებული იყო საფუძვლიანად შეესწავლა სინამდვილეში ჰქონდა თუ არა ადგილი კონტეინერების დაგვიანებას, ვინაიდან 2015 წლის 15 აგვისტოს მიღება-ჩაბარების აქტში აღნიშნულია, რომ შპს „ა-ს“ მოპასუხემ ვადაში გადასცა შპს „ე-სათვის“ გაგზავნილი ყველა კონტეინერი. ამიტომ, გაუგებარია, თუ რატომ გადაუხადა მოსარჩელემ დაზღვეულს სადაზღვევო თანხა.
9. ფოთის საქალაქო სასამართლოს 2016 წლის 23 მარტის გადაწყვეტილებით სარჩელი არ დაკმაყოფილდა, რაც სააპელაციო წესით გაასაჩივრა მოსარჩელემ.
10. ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 22 სექტემბრის გადაწყვეტილებით სააპელაციო საჩივარი დაკმაყოფილდა; გაუქმდა რაიონული სასამართლოს გასაჩივრებული გადაწყვეტილება და მიღებულ იქნა ახალი გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილების თაობაზე. მოპასუხეს მოსარჩელის სასარგებლოდ დაეკისრა 20 822.25 ლარის გადახდა.
11. სააპელაციო სასამართლომ დადგენილად მიიჩნია წინამდებარე განჩინების 1-6 პუნქტებში მითითებული ფაქტობრივი გარემოებები.
12. სასამართლომ აღნიშნა, რომ მოცემულ შემთხვევაში სადავო იყო არა ხელშეკრულებით განსაზღვრულ ვადაში კონტეინერების დაზღვეულისათვის მიუწოდებლობის ფაქტი, არამედ ის გარემოება, რომ დათქმულ ვადაში კონტეინერების შპს „ა-ისათვის“ ჩაბარება უფლებამოსილი პირისათვის (დაზღვეულისთვის) გადაცემად უნდა მიჩნეულიყო თუ არა. ვინაიდან აღნიშნულის (კონტეინერების მესამე პირისათვის გადაცემა) თაობაზე შეთანხმება მხარეთა შორის არ არსებობდა, ამასთან, მოპასუხემ ვერ წარადგინა რაიმე მტკიცებულება, რომელიც დაადასტურებდა, რომ შპს „ა-ისათვის“ კონტეინერების მიწოდება ვალდებულების შესრულებად ითვლებოდა, სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია, რომ კონტეინერების მოცდენის გამო სადაზღვევო კომპანიის მიერ დაზღვეულისათვის მიყენებული ზიანის ანაზღაურების პირობებში, სამოქალაქო კოდექსის 832.1-ე მუხლის საფუძველზე, მოპასუხეს ეკისრებოდა მოსაჩელისათვის თანხის ანაზღაურების ვალდებულება.
13. სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე საკასაციო საჩივარი წარადგინა მოპასუხემ, მოითხოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა.
14. საკასაციო საჩივრის ავტორის მოსაზრებით, სასამართლომ არასწორად მიიჩნია დადგენილად ის ფაქტი, რომ მოპასუხეს უფლებამოსილი პირისათვის არ გადაუცია კონტეინერები. კასატორის განმარტებით, ვინაიდან 2015 წლის 5 სექტემბერს დაზღვეულმა შეწყვიტა დამზღვევისათვის პირგასამტეხლოს დარიცხვა, ეს იმას ნიშნავს, რომ მოპასუხის მიერ ნაკისრი ვალდებულება შესრულებულად ჩათვალა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, სხვა ზომებს მიმართავდა.
15. კასატორი მიუთითებს, რომ მხარეთა შორის დამკვიდრებული პრაქტიკის შესაბამისად, კონტეინერების გადაცემა ხდებოდა შპს „ა-ისათვის“, რომელიც, თავის მხრივ, სახელშეკრულებო ურთიერთობაშია დაზღვეულთან, შპს „ე-სთან“. შესაბამისად, მოპასუხესა და შპს „ა-ს“ შორის დგებოდა კონტეინერების მიღება-ჩაბარების აქტი, რის შემდგომაც შპს „ა-ის“ ტვირთით დატვირთულ კონტეინერებს გადაზიდავდა შპს „ე.“ და ამაში იგი იღებდა გარკვეულ საზღაურს. მსგავსი ფაქტი არაერთხელ მომხდარა და შპს „ა-----ი“ ყოველთვის ითვლებოდა კონტეინერების მიღებაზე უფლებამოსილ პირად, რაზეც პრეტენზია მხრეს ადრე არასდროს გამოუთქვამს. ამ ურთიერთობის დამადასტურებელი დოკუმენტები მოპასუხემ წარადგინა სასამართლოში, თუმცა სასამართლომ უსაფუძვლოდ არ გაიზიარა ისინი.
16. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2016 წლის 30 ნოემბრის განჩინებით საკასაციო საჩივარი მიღებულ იქნა წაროებაში, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მიხედვით, დასაშვებობის შესამოწმებლად.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

17. საკასაციო სასამართლო საქმის შესწავლის, საკასაციო საჩივრის დასაშვებობის შემოწმების შედეგად, მიიჩნევს, რომ საკასაციო საჩივარი არ აკმაყოფილებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მოთხოვნებს, რის გამოც მიჩნეულ უნდა იქნეს დაუშვებლად, შემდეგ გარემოებებზე მითითებით:
18. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად, საკასაციო საჩივარი ქონებრივ ან არაქონებრივ დავაზე დასაშვებია, თუ კასატორი დაასაბუთებს, რომ: ა) საქმე მოიცავს სამართლებრივ პრობლემას, რომლის გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სამართლის განვითარებას და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბებას; ბ) საქართველოს უზენაეს სასამართლოს მანამდე მსგავს სამართლებრივ საკითხზე გადაწყვეტილება არ მიუღია; გ) საკასაციო საჩივრის განხილვის შედეგად მოცემულ საქმეზე სავარაუდოა მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან განსხვავებული გადაწყვეტილების მიღება; დ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება განსხვავდება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან; ე) სააპელაციო სასამართლომ საქმე განიხილა მატერიალური ან/და საპროცესო სამართლის ნორმების მნიშვნელოვანი დარღვევით, რასაც შეეძლო არსებითად ემოქმედა საქმის განხილვის შედეგზე; ვ) სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგება მსგავს სამართლებრივ საკითხზე ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციას და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალს; ზ) გასაჩივრებულია სააპელაციო სასამართლოს მეორე დაუსწრებელი გადაწყვეტილება ან განჩინება დაუსწრებელი გადაწყვეტილების უცვლელად დატოვების თაობაზე.
19. საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ წარმოდგენილი საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლით გათვალისწინებული არც ერთი ზემოთ მითითებული საფუძვლით.
20. მოცემულ შემთხვევაში კასატორის ძირითადი პრეტენზია ეხება იმას, რომ სააპელაციო სასამართლომ მის მიერ კონტეინერების მესამე პირისათვის - შპს „ა-ისათვის“ ჩაბარება არ მიიჩნია დაზღვეულის მიმართ ვალდებულების შესრულებად (კონტეინერების ჩაბარებად).
21. სამოქალაქო კოდექსის 373-ე მუხლის მიხედვით, მოვალე ვალდებულია შეუსრულოს ვალდებულება კრედიტორს ან იმ პირს, რომელიც კანონით ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით უფლებამოსილია, მიიღოს შესრულება. თუ ვალდებულების შესრულება მიიღო იმ პირმა, რომელიც არ იყო უფლებამოსილი, ვალდებულება ჩაითვლება შესრულებულად მაშინ, როცა კრედიტორმა მისცა ამის თანხმობა ან ამ შესრულებისგან მიიღო სარგებელი. საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ შესრულების მიმღებად, უპირველეს ყოვლისა, ითვლება კრედიტორი. ზოგჯერ შესრულება შეიძლება, განხორციელდეს კრედიტორის ნაცვლად, სხვა პირის მიმართ. შესრულების მიღებაზე უფლებამოსილი პირი სასამართლოს გადაწყვეტილებითაც შეიძლება განისაზღვროს. კრედიტორის ნაცვლად შესრულების მიმღები მესამე პირის უფლებამოსილება შეიძლება სხვადასხვაგვარად დადგინდეს, მაგალითად, როგორიცაა წერილობითი საბუთი, რომლითაც დგინდება მესამე პირის ვინაობა, მინდობილობა, სადამფუძნებლო დოკუმენტები (იურიდიული პირების მიმართ) ან გამომდინარეობდეს საქმის გარემოებებიდან (იხ.სუსგ №ას-1003-924-2017,1 დეკემბერი, 2017 წელი).
22. თუმცა, მოვალის მიერ მე-3 პირისათვის ვალდებულების შესრულებისას, ასევე, მხედველობაშია მისაღები კრედიტორის ნება-სურვილი. ამ შემთხვევაში, მოვალე საჭიროებს კრედიტორის თანხმობას. თანხმობა შეიძლება გამოიხატოს შესრულების განხორციელებამდე ან შესრულების განხორციელების შემდეგ (შესრულების მოწონება). მეტად მნიშვნელოვან სამართლებრივ შედეგებს წარმოშობს ვალდებულების შესრულება არაუფლებამოსილი პირის მიმართ. თუ ეს არ ხდება კრედიტორის თანხმობით, მოვალის მიერ ვალდებულება შესრულებულად არ ჩაითვლება.
23. 23. ამასთან, კრედიტორის წინაშე ნაკისრი ვალდებულების ფორმის დაუცველობას შეიძლება არ ჰქონდეს მნიშვნელობა, როდესაც ვალდებულების შესრულება არ იწვევს დავას ან/და ვალდებულების შესრულება ცალსახად ვლინდება ობიექტური გარემოებებიდან, მაგრამ იმ ვითარებაში, როდესაც კრედიტორი შესრულების ფაქტს სადავოდ ხდის, ხელშეკრულების ამ პირობას (ვალდებულების შესრულების წესზე და ფორმაზე შეთანხმებას) შეიძლება გადამწყვეტი მნიშვნელობა ჰქონდეს (იხ. სუსგ საქმე №ას-1024-982-2014, 28 სექტემბერი, 2015 წელი).
24. განსახილველ შემთხვევაში, სადავო არ არის, რომ კასატორმა (დამზღვევმა) დაზღვეული კონტეინერები ნაცვლად დაზღვეულისა, ხელშეკრულებით განსაზღვრულ ვადაში გადასცა შპს „ა-ს“, ხოლო დაზღვეულს ისინი დაუბრუნდა 19 დღის დაგვიანებით.
25. საკასაციო სასამართლო იზიარებს სააპელაციო პალატის დასკვნას, რომ კასატორის მიერ კონტეინერების მესამე პირისათვის - შპს „ა-ისათვის“ ჩაბარება ვერ მიიჩნევა უფლებამოსილი პირისათვის - დაზღვეულისათვის ვალდებულების შესრულებად (კონტეინერების ჩაბარებად). აღნიშნული სადავო გარემოების მტკიცების ტვირთი ეკისრებოდა მოპასუხეს (დამზღვევს), რომელმაც არაკვალიფიციური შედავების პირობებში, ვერ შეძლო მისი მტკიცების საგანში შემავალი გარემოებების სარწმუნოდ დადასტურება. მან ვერც ის გარემოება დაამტკიცა, რომ არაუფლებამოსილი პირის (შპს „ა-ის“) მიმართ შესრულება უფლებამოსილი კრედიტორის (შპს „ე-ს“) თანხმობით ან შემდგომი მოწონებით განახორციელა, ან კიდევ უფლებამოსილმა კრედიტორმა აღნიშნული შესრულებისაგან სარგებელი ნახა [საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 373-ე მუხლი]. მხარის მხოლოდ განმარტება, რომ კონტეინერების ამგვარი წესით (შპს „ა-ის“ მეშვეობით) დაზღვეულისათვის გადაცემა დაზღვეულსა და დამზღვევს შორის არსებული დამკვიდრებული ჩვეულების საფუძველზე ხდებოდა, ვერ მიიჩნევა იმგვარ შედავებად (პრეტენზიად), რაც ზემოაღნიშნული დადგენილი ფაქტობრივი გარემოებების გაბათილებისა და მოპასუხის მიერ ვალდებულების უფლებამოსილი კრედიტორის წინაშე შესრულებად მიჩნევის შესაძლებლობას მისცემდა სასამართლოს. კასატორი ვერც იმას ადასტურებს, რომ მასსა და შპს „ე-ს“ შორის არსებობდა რაიმე სახის შეთანხმება კონტეინერების მესამე პირისათვის (შპს „ა-ისათვის“) გადაცემის თაობაზე.
26. ამრიგად, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ განსახილველ შემთხვევაში სააპელაციო სასამართლოს მიერ გამოკვლეულია როგორც სამოქალაქო კოდექსის 373-ე, ასევე ამავე კოდექსის 832-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული სამართლებრივი შედეგის განმაპირობებელი ყველა ფაქტობრივი წინაპირობა.
27. სამოქალაქო კოდექსის 832-ე მუხლით გათვალისწინებულია შესაძლებლობა, რა დროსაც მზღვეველზე გადადის იმ მოთხოვნის უფლება, რაც გააჩნია დამზღვევს ზიანის მიყენებაზე პასუხისმგებელი პირის მიმართ და ამ უფლების გადასვლა ხორციელდება მზღვევლის მიერ გაცემული სადაზღვევო საზღაურის ფარგლებში (სსკ-ის 832.1 მუხლი: თუ დამზღვევს შეუძლია ზიანის ანაზღაურების თაობაზე მოთხოვნა წაუყენოს მესამე პირს, მაშინ ეს მოთხოვნა გადადის მზღვეველზე, თუკი ის აუნაზღაურებს დამზღვევს ზიანს). მოთხოვნის უფლების ასეთი გადასვლა ცნობილია „სუბროგაციის“ პრინციპის სახით. ეს პრინციპი გულისხმობს ისეთ შემთხვევას, როდესაც ერთი მხარე იკავებს სხვა პირის ადგილს ისე, რომ მას შეუძლია თავის სასარგებლოდ განახორციელოს ამ უკანასკნელის უფლებები მესამე პირის მიმართ. სუბროგაციის მეშვეობით დამზღვევის ნაცვლად მზღვეველს წარმოეშობა უფლება, გაცემული სადაზღვევო საზღაურის ფარგლებში, დამზღვევის ქონებრივი ინტერესის ხელმყოფისაგან მოითხოვოს მიყენებული ზიანის ანაზღაურება. სუბროგაციის დროს დამზღვევის, როგორც დაზარალებულის, ე.ი. როგორც კონკრეტული ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობის კედიტორის ადგილს იკავებს სადაზღვევო კომპანია (მზღვეველი). ასეთ შემთხვევაში ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობის შინაარსი და ხასიათი არ იცვლება, მაგრამ იცვლება ამ ურთიერთობის კრედიტორი. ამ დროს ახალი მოთხოვნა კი არ წარმოიშობა, არამედ იცვლება მხოლოდ კრედიტორი, კერძოდ, დაზარალებული დამზღვევი იცვლება სადაზღვევო კომპანიით (მზღვეველით).
28. სწორედ ზემოაღნიშნული განასხვავებს სუბროგაციას რეგრესისაგან, კერძოდ, რეგრესის დროს ხდება არა პირის შეცვლა უკვე არსებულ ვალდებულებაში, არამედ ამ შემთხვევაში კონკრეტული ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობა დასრულებულია და წარმოიშობა ახალი ვალდებულება. რეგრესის დროს ერთი ვალდებულება ცვლის მეორეს, ხოლო, სუბროგაციის შემთხვევაში ვალდებულებაში იცვლება მხოლოდ კრედიტორი, თვით ვალდებულება კი უცვლელი რჩება. სუბროგაციის დროს მზღვეველი ცვლის დამზღვევს იმ ვალდებულებაში, რომელიც წარმოიშვა ზიანის მიყენებისაგან, სწორედ ამიტომ მისი დადგომა არ განაპირობებს ახალი ვალდებულების წარმოშობას. ეს არსობრივი ნიშანი განასხვავებს სუბროგაციას რეგრესული ვალდებულებისაგან, რომელიც წარმოიშობა სხვა ვალდებულების შესრულების (შეწყვეტის) შედეგად და ამით ახალი, დამოუკიდებელი ვალდებულების ხასიათს იძენს. სუბროგაციის დროს ახალი ვალდებულება კი არ წარმოიშობა, არამედ დამზღვევსა და ზიანის მიმყენებელს შორის არსებული ძირითადი ვალდებულება აგრძელებს არსებობას. ასეთ დროს ხდება ვალდებულებით ურთიერთობაში პირების შეცვლა კანონის საფუძველზე, კრედიტორის უფლებების სხვა პირზე გადასვლის გზით, კერძოდ, მზღვეველი ცვლის ზიანის მიმყენებლის მიმართ მოთხოვნის უფლების მქონე დამზღვევს. ამდენად, სუბროგაციის დროს მოთხოვნის დათმობის კანონისმიერ შემთხვევასთან გვაქვს საქმე, რაც განასხვავებს მას ცესიისაგან (სკ-ის 199-ე მუხლი), რა დროსაც მოთხოვნის დათმობა ხდება გარიგების ძალით. ამასთან, იმისდა მიუხედავად, თუ მოთხოვნის დათმობის რომელ შემთხვევასთან გვაქვს საქმე, მოთხოვნის დათმობის სამართლებრივი შედეგია ის, რომ მოთხოვნა გადადის ახალ კრედიტორზე, რითაც ეს უკანასკნელი ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობაში იკავებს თავდაპირველი კრედიტორის ადგილს. მოთხოვნის დათმობით არ ხდება არსებული ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობის შინაარსის შეცვლა, არ იცვლება არც მოთხოვნა, რომელიც შესაბამისი ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობის შინაარსიდან გამომდინარეობს. მოთხოვნა ისეთივე მდგომარეობაში გადადის ახალ კრედიტორზე, როგორიც იყო თავდაპირველი კრედიტორის ხელში. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ახალ კრედიტორს შეუძლია, თავდაპირველი კრედიტორის კუთვნილი მოთხოვნა წაუყენოს მოვალეს, ხოლო, მოვალე უფლებამოსილია ახალ კრედიტორს წაუყენოს ყველა ის შესაგებელი, რაც მას გააჩნდა თავდაპირველი კრედიტორის მიმართ.
29. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ სააპელაციო სასამართლოს გასაჩივრებულ განჩინებაში ასახული მსჯელობა სრულად შეესაბამება ნორმის ზემოაღნიშნულ განმარტებას და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სტაბილურ პრაქტიკას (იხ. მაგ. სუსგ №ას-581-549-2011, 5 სექტემბერი, 2012 წელი, სადაც განმარტებულია სუბროგაციის სამართლებრივი ურთიერთობიდან გამომდინარე ზიანის ანაზღაურების საფუძვლები). შესაბამისად, საკასაციო საჩივრის განხილვისა და საკასაციო სასამართლოს ახალი გადაწყვეტილების მიღების საჭიროება არ არსებობს არც სამართლის განვითარებისა და ერთგვაროვანი სასამართლო პრაქტიკის ჩამოყალიბების აუცილებლობის თვალსაზრისით, არც დასაბუთებული პოზიციაა წარმოდგენილი ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციათან ან/და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტულ სამართალთან წინააღმდეგობის საფუძვლით.
30. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე მუხლის საფუძველზე, საკასაციო სასამართლო არ არის უფლებამოსილი, დაუშვას საკასაციო საჩივარი, რის გამოც მას უარი უნდა ეთქვას განხილვაზე.
31. სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 401-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, თუ საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნება მიჩნეული, პირს დაუბრუნდება მის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის 70%. მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან საკასაციო საჩივარი დაუშვებლად იქნა მიჩნეული, კასატორს უნდა დაუბრუნდეს საკასაციო საჩივარზე გადახდილი სახელმწიფო ბაჟის, 1041 ლარის 70% – 728,70 ლარი.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391-ე, 401-ე მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა

1. შპს „ე-ის“ საკასაციო საჩივარი, როგორც დაუშვებელი, დარჩეს განუხილველი;
2. კასატორ შპს „ე-ს“ (ს/კ: 2-...) დაუბრუნდეს კ. მ-ის (პ/ნ: 4-...) მიერ 2016 წლის 11 ნოემბერს №1 საგადასახადო დავალებით გადახდილი 1041 (ათას ორმოცდაერთი) ლარის 70% – 728,70 (შვიდას ოცდარვა ლარი და სამოცდაათი თეთრი) ლარი შემდეგი ანგარიშიდან: ქ. თბილისი, „სახელმწიფო ხაზინა“ ბანკის კოდი TRESGE22, მიმღების ანგარიშის №200122900, სახაზინო კოდი 3 0077 3150;
3. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ გასაჩივრდება.


თავმჯდომარე ნ. ბაქაქური


მოსამართლეები: ზ. ძლიერიშვილი


ბ. ალავიძე