ბს-511-488 (გ-07) 26 ივლისი, 2007 წ.
ქ. თბილისი

ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატამ
შემდეგი შემადგენლობით:

ნუგზარ სხირტლაძე (თავმჯდომარე, მომხსენებელი),
მაია ვაჩაძე, ლალი ლაზარაშვილი

საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე ზეპირი განხილვის გარეშე განიხილა ნ. ნ-ის სასარჩელო განცხადების განსჯადობის თაობაზე თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას და სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას შორის წარმოშობილი დავა.

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი :


ნ. ნ-მა ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის მიმართ 14.12.06წ. სასარჩელო განცხადებით, ხოლო 05.02.07წ. დასაბუთებული, 12.03.07წ. დაზუსტებული განცხადებით მიმართა ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას. მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის დირექტორის მ/შ 22.11.06წ. ¹37 ბრძანებით შრომის კოდექსის 37-ე მუხლის “გ” ქვეპუნქტის, “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის 43-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის “ზ” ქვეპუნქტის და სამეურვეო საბჭოს გადაწყვეტილების საფუძველზე განთავისუფლებული იქნა ამავე სკოლის ...ის თანამდებობიდან. აღნიშნული ბრძანების მიღების დროს იმყოფებოდა ბიულეტენზე. მოსარჩელის განცხადებით, შრომის კანონთა კოდექსის 37-ე მუხლის “გ” ქვეპუნქტის თანახმად შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის ერთ-ერთი საფუძველია ერთ-ერთი მხარის მიერ შრომითი ხელშეკრულების დარღვევა. ვინაიდან მოცემულ შემთხვევაში მასა და მოპასუხეს შორის გაფორმებული არ იყო შრომის ხელშეკრულება, მოსარჩელის აზრით, აღნიშნული ნორმა სადავო აქტის იურიდიული საფუძველი ვერ იქნებოდა. “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის 43-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის “ზ” ქვეპუნქტის თანახმად, სკოლის დირექტორი უფლებამოსილი იყო ვადამდე შეეწყვიტა მასწავლებელთან შრომის ხელშეკრულება ხელშეკრულების პირობების დარღვევის, სააღმზრდელო საქმიანობისათვის შეუფერებელი ქმედების ჩადენის ან კანონმდებლობით გათვალისწინებული წესით არაკვალიფიციურობის დადასტურების შემთხვევაში. მოსარჩელის განმარტებით, სადავო აქტში არ არის დასაბუთებული აღნიშნული ნორმის დარღვევა, კერძოდ, არ არის მითითებული რაში გამოიხატა ...ის მიერ შეუფერებელი საქციელის ჩადენა. შრომის კანონთა კოდექსის 36-ე მუხლის მე-2 ნაწილის “ზ” ქვეპუნქტის თანახმად, შრომითი ურთიერთობის შეჩერების საფუძველს წარმოადგენდა დროებითი შრომისუუნარობა. ამავე მუხლის მე-6 ნაწილის თანახმად, შრომითი ურთიერთობის შეჩერებისას დაუშვებელია შრომითი ხელშეკრულების მოშლა. შესაბამისად, მოსარჩელის აზრით, დაუშვებელი იყო დროებითი შრომისუუნარობის დროს სამსახურიდან მისი განთავისუფლება. მოსარჩელემ აღნიშნა, რომ სადავო აქტი ეწინააღმდეგებოდა “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის და შრომის კოდექსის სარჩელში მითითებულ ნორმებს, ხოლო საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 601 მუხლის მიხედვით, ადმინისტრაციულ სამართლებრივი აქტი ბათილია, თუ იგი ეწინააღმდეგება კანონს ან არსებითად დარღვეული იყო მისი მომზადების ან გამოცემის კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები. მოსარჩელემ სადავო აქტის ძალაში შესვლის დღიდან ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის დირექტორის მ/შ 22.11.06წ. ¹37 ბრძანების ბათილად ცნობა, სკოლის დირექტორისათვის მისი სამსახურში აღდგენის თაობაზე ადმინისტრაციული აქტის გამოცემის დავალდებულება და იძულებით განცდურის ანაზღაურება მოითხოვა.
ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის 09.02.07წ. განჩინებით ნ. ნ-ის სასარჩელო განცხადება განსჯადობით განსახილველად გადაეცა ამავე სასამართლო სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას. სასამართლო კოლეგიამ აღნიშნა, რომ მოსარჩელე სამსახურიდან განთავისუფლებული იქნა საქართველოს შრომის კოდექსის 37-ე მუხლის “გ” ქვეპუნქტის საფუძველზე. ვინაიდან დავა გამომდინარეობდა სამოქალაქო და არა ადმინისტრაციული კანონმდებლობიდან, სამართალურთიერთობას არ გააჩნია საჯარო-სამართლებრივი ურთიერთობის ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსის 2.1 მუხლით განსაზღვრული პირობები, საქმე სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით განხილვას ექვემდებარებოდა.
12.03.07წ. მოსარჩელემ დაზუსტებული სასარჩელო განცხადებით მიმართა სასამართლოს. მოსარჩელემ დააზუსტა ფაქტობრივი გარემოებები, მიუთითა, რომ დისციპლინურ სამართალდარღვევას მისი მხრიდან ადგილი არ ჰქონია; სკოლის დირექციამ მის მიმართ დიციპლინური დევნა განახორციელა “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის მე-19 მუხლის მე-4 და მე-5 პუნქტის მოთხოვნების დარღვევით. ამასთანავე, შრომის კოდექსის 38-ე მუხლის მე-4 ნაწილისა და 47-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შინაარსიდან გამომდინარე, შრომითი ხელშეკრულების პირობების დარღვევა ანუ ნაკისრი ვალდებულებების არაჯეროვანი შესრულება წარმოადგენდა შრომითი დავის წარმოშობის და არა მუშაკის სამსახურიდან განთავისუფლების საფუძველს. სასარჩელო მოთხოვნა მოსარჩელის მიერ დაზუსტებული იქნა მოპასუხისათვის სამსახურში აღდგენის თაობაზე ადმინისტრაციული აქტის გამოცემის დავალდებულების ნაწილში. მითითებული მოთხოვნის ნაცვლად მოსარჩელემ სასამართლოს მიერ სამსახურში აღდგენა მოითხოვა.
მოპასუხემ სარჩელი არ ცნო და 13.04.07წ. წარმოდგენილ შესაგებელში აღნიშნა, რომ სადავო აქტი ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს წარმოადგენდა და მისი ბათილად ცნობის მოთხოვნის ნაწილში დავა განხილული უნდა ყოფილიყო ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით. მოპასუხის აზრით, “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის მე-19 მუხლის მე-4 და მე-5 ნაწილის მოთხოვნები ნ. ნ-ის განთავისუფლებისას დარღვეული არ ყოფილა. მოპასუხემ არ გაიზიარა მოსარჩელის მოსაზრება შრომის კოდექსის 47-ე მუხლის განმარტებასთან დაკავშირებით. მოპასუხის აზრით, დაუსაბუთებელია მოსარჩელის მოსაზრება იმის თაობაზე, რომ სადავო აქტი გამოცემულ იქნა შრომის ოდექსის 36-ე მუხლის მე-6 ნაწილის დარღვევით. მოპასუხის განცხადებით, ნ. ნ-ს არ წარუდგენია მისი ავადმყოფობის დამადასტურებელი მტკიცებულება და იმ დღეს გაკვეთილებს ატარებდა. მოპასუხემ სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმა მოითხოვა.
ქ. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიამ 28.04.07წ. განჩინებით მიიჩნია, რომ ნ. ნ-ის სასარჩელო განცხადება ადმინისტრაციული კოლეგიის განსჯადი იყო შემდეგ გარემოებათა გამო:
კოლეგიამ აღნიშნა, რომ ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლა წარმოადგენდა საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს. კოლეგიამ მიიჩნია, რომ სკოლის დირექტორი შრომით ხელშეკრულებას, ასეთის არსებობისას, ასევე მასწავლებელთა დანიშვნა-განთავისუფლებას ახორციელებს საჯარო სამართლის იურიდიული პირის სახელით და აღნიშნული უფლებამოსილება გამომდინარეობს საჯარო კანონმდებლობიდან. “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის 26-ე მუხლის პირველი პუნქტის “ჭ” ქვეპუნქტის თანახმად, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო ამტკიცებდა სკოლების მიერ მასწავლებლებთან დადებული შრომითი ხელშეკრულებების სავალდებულო პირობებს. ამავე კანონის 59-ე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, პირველად არჩეულმა დირექტორმა რეგისტრაციიდან 1 თვის განმავლობაში უნდა უზრუნველყოს ამ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულების ყველა მასწავლებელთან შრომითი ხელშეკრულების გაფორმება. სასამართლო კოლეგიის მოსაზრებით, სკოლის დირექტორის მიერ სკოლის მასწავლებლებთან გაფორმებული შრომითი ხელშეკრულებების დადება და შესაბამისად მათთან ხელშეკრულებების გაფორმება და შეწყვეტა ხორციელდებოდა საჯარო უფლებამოსილების ფარგლებში. კოლეგიის მითითებით, სადავო სამართალურთიერთობა განეკუთვნებოდა საქართველოს ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის “ბ” და “გ” ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ ადმინისტრაციული წესით განსჯად საქმეთა კატეგორიას. კოლეგიამ აღნიშნა, რომ სადავო აქტი “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის 43-ე მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად გამოცემულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს წარმოადგენდა. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კოლეგიის აზრით, დავა ადმინისტრაციულ სამართლებრივი ხასიათისა იყო, რის გამოც “საერთო სასამართლოების შესახებ” ორგანული კანონის მე-3 მუხლის მე-11 პუნქტის და საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამისად ნ. ნ-ის სარჩელი უნდა განეხილა განსჯად სასამართლოს _ ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიას. საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის 26-ე მუხლის მე-3 ნაწილის საფუძველზე საქმე განსჯადობის საკითხის გადასაწყვეტად გადაეცა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ და სხვა კატეგორიის საქმეთა პალატას.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი:

საკასაციო სასამართლო საქმის მასალების, განსჯადობის თაობაზე თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის და თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის განჩინებების გაცნობის შედეგად თვლის, რომ ნ. ნ-ის სარჩელი თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის განსჯადია შემდეგ გარემოებათა გამო:
საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ლი ნაწილის შესაბამისად, საერთო სასამართლოები ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით განიხილავენ ადმინისტრაციულ სამართლის კანონმდებლობიდან გამომდინარე სამართლებრივი ურთიერთობიდან წარმოშობილ დავებს.
განსახილველი დავის საგანს შეადგენს ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის დირექტორის მ/შ 22.11.06წ. ¹37 ბრძანების ბათილად ცნობა, სამსახურში აღდგენა და იძულებით განაცდურის ანაზღაურება. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ სადავო ბრძანება არ წარმოადგენს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს და არც მოცემული დავა არ არის თავისი შინაარსით ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი ხასიათის.
განსახილველ სადავო სამართალურთიერთობაში მოპასუხე მხარეს წარმოადგენს საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლა. “საჯარო სამართლის იურიდიული პირის შესახებ” კანონის მე-2 მუხლის შესაბამისად, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი არის შესაბამისი კანონით, საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით ან კანონის საფუძველზე ადმინისტრაციული აქტით შექმნილი ორგანიზაცია, რომელიც სახელმწიფოს კონტროლით ახორციელებს პოლიტიკურ, სახელმწიფოებრივ, სოციალურ, საგანმანათლებლო, კულტურულ და სხვა საქმიანობას. იმავდროულად, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის 1-ლი ნაწილის “ა” ქვეპუნქტის შესაბამისად, ადმინისტრაციული ორგანოა, თუმცა აღნიშნული არ გულისხმობს, რომ მისი ხელმძღვანელის მიერ გამოცემული ყველა ბრძანება, მათ შორის, ბრძანება მუშაკის სამუშაოდან გათავისუფლების შესახებ, წარმოადგენს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის “დ” ქვეპუნქტით რეგლამენტირებულ ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს.
საკასაციო სასამართლო აღნიშნავს, რომ ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-2 მუხლის “დ” ქვეპუნქტის შესაბამისად, ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად მიიჩნევა ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მხოლოდ ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი. ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტად ჩაითვლება საჯარო სამართლის იურიდიული პირის ხელმძღვანელის მხოლოდ ის ბრძანება, რომელიც გამომდინარეობს ადმინისტრაციული სამართლის კანონმდებლობიდან და იწვევს სამართლებრივ შედეგს. განსახილველ შემთხვევაში ნ. ნ-ის სამუშაოდან გათავისუფლების შესახებ ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის დირექტორის მ/შ 22.11.06წ. ¹37 ბრძანება არ არის გამოცემული ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე და არც სადავო ურთიერთობა წარმოადგენს თავისი შინაარსით ადმინისტრაციულ-სამართლებრივს. სადავო აქტი შრომის კანონთა კოდექსის საფუძველზეა გამოცემული.
მართალია, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, “საჯარო სამართლის იურიდიული პირის შესახებ” კანონის შესაბამისად, საჯაროსამართლებრივი ინსტიტუტია და, იმავდროულად, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის საფუძველზე განეკუთვნება ადმინისტრაციულ ორგანოს, მაგრამ მისი თანამშრომლის მიმართ ყოველთვის ვერ გავრცელდება “საჯარო სამსახურის შესახებ” კანონის ნორმები. მითითებული კანონის პრეამბულაში განსაზღვრულია კანონის რეგულირების სფერო, კერძოდ, აღნიშნული კანონი ადგენს საქართველოში საჯარო სამსახურის ორგანიზაციის სამართლებრივ საფუძვლებს, აწესრიგებს საჯარო სამსახურის განხორციელებასთან დაკავშირებულ ურთიერთობებს და განსაზღვრავს საჯარო მოსამსახურის სამართლებრივ მდგომარეობას. ამავე კანონის მე-2 მუხლის მე-2 პუნქტით განსაზღვრულია იმ სახელმწიფო დაწესებულებების ჩამონათვალი, რომელშიც სამსახური ითვლება საჯარო სამსახურად. ამ ჩამონათვალში საჯარო სამართლის იურიდიული პირი გათვალისწინებული არ არის. მოსარჩელის თანამდებობა, როგორც საჯარო მოხელისა, არ არის მითითებული არც საქართველოს პრეზიდენტის 2001 წლის 21 ივლისის ბრძანებულებით დამტკიცებულ საჯარო სამსახურის თანამდებობათა რეესტრში. ამასთან, მოსარჩელის თანამდებობა, რომელიც არ განეკუთვნება უშუალოდ საჯარო სამართლის იურიდიული პირის ხელმძღვანელ თანამდებობას, არც ფუნქციურად შეიძლება გაუთანაბრდეს საჯარო მოსამსახურეს. ამდენად, მოსარჩელე ვერ ჩაითვლება საჯარო მოსამსახურედ და, შესაბამისად, “საჯარო სამსახურის შესახებ” კანონის სუბიექტად, მოსარჩელის სამუშაოდან გათავისუფლების ბრძანება ვერ მიიჩნევა “საჯარო სამსახურის შესახებ” კანონის 127-ე მუხლში მითითებულ ადმინისტრაციულ აქტად.
საკასაციო პალატა არ იზიარებს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ სადავო აქტი გამოცემულია საჯარო კანონმდებლობის საფუძველზე. აღნიშნულ მოსაზრებას არ ადასტურებს ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის დირექტორის მ/შ 22.11.06წ. ¹37 ბრძანებაში “ზოგადი განათლების შესახებ” კანონის 43-ე მუხლის I პუნქტის “ზ” ქვეპუნქტის მითითება. ხსენებული მუხლი მოწმობს საჯარო სკოლის დირექტორის უფლებამოსილებას სადავო სამართლებრივი აქტის გამოცემაზე, რაც განსახილველი დავის საგანს არ შეადგენს, ხოლო თავად სადავო აქტი გამოცემულია შრომის კანონთა კოდექსის საფუძველზე, კერძოდ, კოდექსის 37-ე მუხლის “გ” ქვეპუნქტის შესაბამისად.
საკასაციო სასამართლო შრომის კოდექსის 1-ლი მუხლის 1-ლი ნაწილის საფუძველზე განმარტავს, რომ ნ. ნ-ის სამუშაოდან გათავისუფლების კანონიერების შეფასებისას გამოყენებულ უნდა იქნეს კერძო სამართლის კანონმდებლობა _ შრომის კოდექსი, რომელიც არეგულირებს საქართველოს ტერიტორიაზე შრომით ურთიერთობებს, თუ ისინი განსხვავებულად არ წესრიგდება სხვა სპეციალური კანონით. სადავო ბრძანების სამართლებრივი საფუძველიც სწორედ შრომის კოდექსის ნორმებია. სადავო აქტით შეწყვეტილია კერძოსამართლებრივი შრომითი სახელშეკრულებო ურთიერთობა, ერთი მხრივ, ადმინისტრაციულ ორგანოსა და, მეორე მხრივ, ფიზიკურ პირს შორის და ამ ურთიერთობაში, ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის 651 მუხლის თანახმად, ადმინისტრაციული ორგანო მოქმედებს, როგორც სამოქალაქო სამართლის სუბიექტი.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ განსახილველი დავა წარმოადგენს საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-11 მუხლის ,,ა" ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით განსახილველ სამოქალაქო დავას და თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის განსჯადია.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი :

საკასაციო პალატამ იხელმძღვანელა საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის პირველი მუხლის მე-2 ნაწილით, 26-ე მუხლის მე-3 ნაწილით, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-11, 390-ე, 399-ე, მუხლებით და

დ ა ა დ გ ი ნ ა :

1. ნ. ნ-ის სარჩელი მოპასუხე ქ. თბილისის ¹60 საჯარო სკოლის მიმართ განსახილველად გადაეცეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიას;
2. საკასაციო სასამართლოს განჩინება საბოლოოა და არ საჩივრდება.